تکامل زندگی اجتماعی انسان

بحثهای مقدماتی یکی این است: بشر که دارای زندگی اجتماعی است و در اثر این زندگی اجتماعی تمدن و فرهنگ به وجود آورده است به یک حال باقی نمانده و درجا نزده است؛ همینطور که در زندگی فردی از ضعف شروع میکند و به کمال میرسد، در زندگی اجتماعی هم شروعش از ضعف و از دوران توحش و بربریت بوده است، بعد تدریجاً قدم به قدم به سوی کمال پیش رفته است. این سؤال مطرح است که چرا اینگونه است؟ چرا حیوانات مانند بشر نیستند که آنها هم قدم به قدم جلو آمده باشند و یا چرا بشر مانند حیوانات نیست که با یک زندگی اجتماعی در تمام طول تاریخ خودش باقی مانده باشد؟ میبینید تاریخ بشر را از نظر ابزارهای زندگی به دوره ماقبل حجر، دوره حجر، دوره آهن، دوره اتم و امثال اینها تقسیم میکنند ولی این دورهها در زندگی حیوانات- حتی حیوانات اجتماعی نظیر زنبور عسل و مورچه و موریانه- وجود ندارد. دورههای زندگی بشر را از نظر روابط اقتصادی به دوره اشتراک اولیه، دوره فئودالیسم، دوره کاپیتالیسم، دوره بورژوازی و امثال اینها تقسیم میکنند. ولی حیوانات چنین دورههایی ندارند؛ همان نظامی که دارند همیشه هست. از نظر نظامات سیاسی، زندگی بشر شکلهای مختلف داشته است و هنوز دارد، انواع رژیمها، رژیمهای استبدادی، رژیمهای مشروطه سلطنتی، مشروطه غیر سلطنتی، جمهوری و ... در زندگی حیوانات اجتماعی از اول تا آخر یک رژیم بیشتر وجود نداشته است. این سؤال مطرح است: این راز چیست و در کجاست که بشر درجا نمیزند و حیوانات درجا میزنند؟