لغت نفاق

اما لغت نفاق. کلمه «نَفَق» در قرآن آمده است: انْ تَبْتَغِی نَفَقاً فِی الْارْضِ اوْ سُلَّماً فِی السَّماءِ [1]. از اینجا ما میتوانیم ریشه لغت را پیدا کنیم. لغویین میگویند نَفَق یعنی راه، البته راههای مخفی و پنهانی. یادم هست وقتی ما شرح نظام میخواندیم (کتابی است در صرف و نحو، مقارن با سیوطی. طلبههایی که مقدمات عرب را میخوانند یکی از کتابهایی که در صرف و نحو میخوانند شرح نظام است) در آنجا ما به یک لغتی برخورد کردیم و بعد در کتابهای لغت دیدیم و آن لغتِ «نافِقاء» است. در آنجا این جور معنی کرده بود: موش صحرایی سوراخ خودش را که در صحرا میکند یک احتیاطی میکند برای نجات از دشمن. یک در برای سوراخ و آغل خودش باز میگذارد که همان درِ معمولی رفت و آمد است که باید برود و بیاید. ولی بعد در آن و در یک نقطه دوردستی که از این دروازه آشکار دور است از زیرِ زمین به طرف بالا میکند و میکند تا سقف را به کف زمین نزدیک میکند، اما آنقدر نمیکند که سوراخ بشود، بلکه یک قشر نازکی باقی میگذارد و نه آنقدر نازک که خود قشر خراب بشود، بلکه در این حد که اگر روزی خطری از در پیدا شد، حیوان درندهای از این در وارد شد و خطر ایجاد کرد او بتواند با سرش محکم بزند و این قشر خراب بشود.

این که از این در وارد میشود

[1]. انعام/ 35.