بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صدسالۀ اخیر، ص:63

نهضت اسلامی ایران

به اعتراف دانشمندان و آگاهان تاریخ معاصر، در نیمه دوم این قرن در همه یا اکثر کشورهای اسلامی به طور پنهان یا آشکار نهضتهایی اسلامی در حال شکل گرفتن است و عملًا درگیریهایی میان گروههای اسلامی و قدرتهای استبدادی و استعماری سرمایهداری و یا مسلکهای مادی وابسته به استعمار تازهپای دیگر و غالباً با هر دو در جریان است. کارشناسان اعتراف دارند که مسلمانان پس از یک دوره فروریختگی و از هم پاشیدگی ذهنی، بار دیگر در جستجوی «هویت اسلامی» خود در برابر غرب سرمایهداری و شرق کمونیستی برآمدهاند. ولی مسلماً در هیچ یک از کشورهای اسلامی نهضتی به عمق و وسعت نهضت اسلامی ایران که از سال 42 آغاز شده است و روزافزون در حال گسترش است وجود ندارد. لازم است به تحلیل این نهضت باارزش بپردازیم.

اینکه مردم ما فعلًا در متن جریان نهضت قرار دارند، آنها را از تحلیل ماهیت نهضت بینیاز نمیکند. هر نهضت در حالی که در جریان است، برای مردمی که در متن آن قرار دارند بیشتر نیازمند به تحلیل و بررسی است تا وقتی که پایان میپذیرد و یا نسبت به مردمی که در خارج و یا حاشیه قرار دارند.