بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صدسالۀ اخیر، ص: 101

انْ اریدُ الَّا الْاصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَ ما تَوْفیقی الّا بِاللَّهِ عَلَیهِ تَوَکلْتُ وَ الَیهِ انیبُ [1].

هنگامی که گروهی از مجاهدین اسلام نبردی را پشت سر گذاشته و به مدینه برمیگشتند، رسول خدا به آنها فرمود:مَرْحَباً بِقَوْمٍ قَضَوُا الْجِهادَ الْاصْغَرَ وَ بَقِی عَلَیهِمُ الْجِهادُ الْاکبَرُ آفرین بر گروهی که جهاد کوچکتر را انجام داده و جهاد بزرگترشان هنوز باقی است. گفتند: یا رَسولَ اللَّهِ! وَ مَا الْجِهادُ الْاکبَرُ؟ جهاد بزرگتر چیست؟

فرمود: جهاد با هوای نفس.

پاک نگه داشتن اندیشه و نیت در مراحل نفی و انکار که همه سرگرمیها درگیری با دشمن بیرونی است، آسانتر است. همینکه نهضت به ثمر رسد و نوبت سازندگی و اثبات- که ضمناً پای تقسیم غنائم هم در میان است- برسد، حفظ اخلاص بسی مشکلتر است.

قرآن کریم در سوره مائده- که آخرین سوره یا از آخرین سورههای قرآن است و بالاخره در دو سه ماه آخر عمر رسول اکرم نازل شده است و زمان، زمانی است که مشرکین یکسره به زانو درآمدهاند و خطری از ناحیه آنها اسلام را تهدید نمیکند و در همین وقت در غدیر خم تکلیف امامت روشن، و امامت و خلافت علی علیه السلام به امر خداوند اعلام میشود- یک اعلام خطر از ناحیه خدا به همه مسلمانان مینماید و آن اینکه تاکنون از دشمن میترسیدید که ریشه شما را برکنَد، اکنون نگرانی از آن ناحیه منتفی است، اکنون نگرانی از ناحیه من است، از این پس از کافران و دشمنان خارجی نترسید، از من بترسید که در کمین شما هستم:

[1]. هود/ 88.