لباس است (مثل من اگر قبا و عبا و عمّامه دارد) اگر در شط فرو رود همان سنگینی لباسها او را غرق میکند. چنین آدمی نمیتواند در دریای حادثات شناوری کند. اولین شرط شناوری در دریای حادثات، لختی و برهنگی است. بلی، کسی که نمیخواهد در شطّ حادثات واقع شود بلکه میخواهد در کنار اجتماع زندگی کند و نه در متن اجتماع، نمیخواهد اجتماع خودش را اصلاح کند، این شخصهر جور دلش میخواهد لباس بپوشد، ولی آن که میخواهد در دریای اجتماع بیفتد، باید اول برهنه بشود و بعد بیفتد. با تعلّقات زیاد نمیشود به دریای اجتماع وارد شد و اجتماع را رهبری کرد.

علی بن ابیطالب علیه السلام شخصاً چگونه زندگی میکرد؟ ایشان در آن خطبه معروف، پیغمبران عظام را چنین توصیف میکنند: زندگی آنها ساده بود، حتی آن پیغمبرانی که سلطنت میکردند، مثل داود پیغمبر علیه السلام و سلیمان پیغمبر علیه السلام. داود با آنهمه قدرت و مکنتی که داشت زندگی شخصی او ساده بود، زره میبافت و همان زرهی را که به دست خودش بافته بود در بازار میفروخت و از این طریق زندگی میکرد. درباره حضرت عیسی مسیح میفرماید: دابَّتُهُ رِجْلاهُ حضرت عیسی آنچنان آزاد و ساده زندگی میکرد که مرکب او دو پایش و ابزار او دو دستش بود. سِراجُهُ بِاللَّیلِ الْقَمَر [1] چراغ شب او ماه بود. حضرت عیسی حتی اسیر چراغ و مرکب هم نبود.

همه پیغمبران الهی چنین بودند. آنها چنین زندگی میکردند که میتوانستند جامعه خودشان را رهبری کنند.

پس آن زهدی که فلسفهدار است چنین زهدهایی است نه آن زهدی که بر مبنای تصور تضاد لذت دنیا و آخرت یا تصور تضاد میان زندگی دنیا و عبادت خدا باشد. آن غلط است، زهد مرده است ولی اینها

[1]. نهجالبلاغه فیضالاسلام، خطبه 159، صفحه 507 و 508.