آیندۀ انقلاب اسلامی ایران، ص : 1 49

دعوت مردم از علی علیه السلام برای خلافت

امتناع آن حضرت و بیان صریح سیاست خود

علی علیه السلام از قبول خلافت امتناع میکند برای این که به آنها بفهماند مسئله فقط رفتن عثمان نیست، خیال نکنند عثمان رفته و کار تمام شده است. بخصوص افرادی که در زمان عثمان بهرهمند شده بودند خیال میکردند با رفتن عثمان و آمدن علی علیه السلام بنا نیست در بنیاد وضع اجتماعی تغییری حاصل شود. علی علیه السلام به مردمی که برای بیعت با او آمده بودند فرمود [1]: «افقها بسیار تیره شده و مه و غیم همه جا را فرا گرفته است. درست همان گونه که در فضای مهآلود بُردِ دیدها کم میشود، اکنون نیز که افق مسائل اجتماعی تیره و تار است عقلها نمیتوانند عمق مسائل را بیابند. میگویند علی بیاید، ولی گویی فکر نکردهاند اگر علی بیاید چه باید بکند و چه خواهد کرد.

راه مستقیم ناشناخته مانده و مردم راه اسلام را فراموش کردهاند. از نو میباید راه اسلام را به مردم نشان داد. مردم به بیراهه رفتنها عادت کردهاند ... من تا به دعوت شما پاسخ نگفتهام تنها یک تکلیف دارم، اما اگر به این دعوت پاسخ بگویم و خلافت را بپذیرم با شما آنچنان رفتار خواهم کرد که خود میدانم ...» و بعد حضرت

[1]. در این قسمت مضمون خطبه 91 آن حضرت که در هنگام بیعت ایراد فرمودند بیان شده است.