زین العابدین نمیشوند. بنده خودم در عمر خودم افرادی را دیدهام- البته نمیگویم در این حد و درجه- که برای من محسوس بود که از اولی که شروع به نماز میکنند تا آخر نماز چنان غرق در ذکر خدا و یاد خدا میشوند و چنان غرق در نماز میشوند که واقعاً متوجه اطراف خودشان نیستند؛ و من دیدهام چنین کسانی را.

الْعُبودِیةُ جَوْهَرَةٌ کنْهُهَا الرُّبوبِیةُ نتیجه عبودیت و بندگی و اولین اثرش این تسلط است.

ما دو مرحله از تسلط را در این جلسه عرض کردیم. یک درجه از تسلط که اقل درجه تسلط است و اگر این برای انسان پیدا نشود باید انسان یقین داشته باشد عبادتهایش مقبول درگاه الهی نیست، تسلط بر نفس است، همان چیزی است که قرآن در باب نماز میگوید:انَّ الصَّلوةَ تَنْهی عَنِ الفَحشاءِ والْمُنْکرِتقوا

تقوا یعنی چه؟ یعنی خود نگهداری. خود نگهداری یعنی چه؟ یعنی تسلط بر نفس.

انَّ تَقْوَی اللَّهِ حَمَتْ اولیاءَ اللَّهِ مَحارِمَهُ وَ الْزَمَتْ قُلوبَهُمْ مَخافَتَهُ [1]. علی علیه السلام میفرماید تقوای الهی یک خاصیتش این است که انسان را از محرمات الهی نگهداری میکند.

خاصیت دیگرش این است که خوف خدا را در دل انسان جایگزین میسازد. قرآن در باب روزه میگوید:یا ایهَا الَّذینَ امَنوا کتِبَ عَلَیکمُ الصِّیامُ کما کتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبلِکمْ لَعَلَّکمْ تَتَّقونَ [2] ای مردم باایمان، برای شما روزه فرض شده است همچنان که برای پیشینیان شما فرض شده بود، چرا؟ قرآن فلسفه را هم ذکر میکند:لَعَلَّکمْ تَتَّقونَ برای اینکه در شما روح تقوا و ملکه تقوا پیدا بشود. ملکه تقوا یعنی چه؟ یعنی تسلط بر نفس. تسلط بر نفس همان است که امام صادق فرمود ربوبیت(الْعُبُودیةُ جوهَرَةٌ کنْهُهَا الرُّبوبیة )..

[1] نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 113.

[2] بقره/ 183.