از هر چیز دیگری گرامیتر است.

وَ هانَتْ عَلَیهِ نَفْسُهُ مَنْ امَّرَ عَلَیها لِسانَهُ آن کسی که هوای نفس خودش را بر خودش غلبه میدهد، آن کسی که تابع شهوت خودش و هواپرست است باید بداند که اولین اهانت را به خودش کرده، خودش را پست کرده است. شهوت پرستی نوعی پستی است. اصلًا در منطق علی تمام رذایل اخلاقی در یک کلمه جمع میشود و آن پستی روح و بزرگوار نبودن است، و تمام فضایل اخلاقی را علی در یک کلمه جمع میکند و آن بزرگواری روح است. در روح خودتان احساس بزرگواری کنید، میبینید راستگو هستید، میبینید امین هستید، میبینید بااستقامت هستید. در روح خودتان احساس بزرگواری کنید، میبینید خویشتندار هستید، منیع الطبع هستید، غیبت نمیکنید، هیچ کار پستی نمیکنید مثلًا شراب نمیخورید چون شراب خوردن مستی میآورد و مستی (ولو موقت باشد) عقل را از انسان میگیرد و درنتیجه وزن و سنگینی را از انسان میگیرد. در یک مدت موقت هم اگر انسانیت از انسان سلب شود، تبدیل به یک حیوان لایشْعُر میشود.

در جمله دیگر فرمود:الْمَنِیةُ وَ لَاالدَّنِیةُ [1]خسارت تعلیمات متصوفه

تعلیمات عرفا و متصوّفه خودمان نکات برجسته و تعلیمات عالی زیاد دارد. ولی یکی از خسارتهای بزرگی که اسلام از راه تعلیمات عرفا و متصوّفه دید، این بود که اینها تحت تأثیر تعلیمات مسیحیت از یک طرف، تعلیمات بودایی از طرف دیگر و تعلیمات مانوی از سوی دیگر، در مسئله مبارزه با نفس و به اصطلاح خودشان نفس کشتن و در مسئله خود را فراموش کردن حساب از دستشان در رفت. اگر اندک توجهی به تعلیمات اسلام میکردند میدیدند اسلام طرفدار منهدم کردن نوعی خودی و زنده کردن نوع دیگر از خودی است. اسلام میگوید خود را فراموش کن و خود را فراموش نکن. خود سافل حیوانی را توصیه میکند که فراموش کنید ولی یک تولد و ولادت دیگر در روح شما میخواهد. میخواهد یک خود دیگر، یک

[1] نهج البلاغه فیض الاسلام، حکمت 390.