تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 525

عمر؛ 6. قول حکما که گفته‌اند: منظور از اولی اجل‌های طبیعی است و مقصود از دومی اجل‌های اخترامی (ناگهانی) است» [1].
فخر رازی درباره آیه «یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ ...» می‌گوید: «در این آیه دو قول است:
الف) نظر جماعتی از سلف که می‌گویند: معنای آیه عام است و شامل همه چیز می‌شود؛ در نتیجه خداوند همان گونه که بر روزی افراد می‌افزاید یا می‌کاهد، در اجل، سعادت و شقاوت، ایمان و کفر و ... می‌افزاید یا می‌کاهد؛ ب) نظر برخی که آیه را مخصوص می‌دانند، بنابراین چند احتمال وجود دارد:
1. محو و اثبات به معنای نسخ حکم سابق و اثبات حکم لاحق باشد؛ 2. آنچه نه حسنه است و نه سیئه تا از دفاتر فرشتگان مأمور ثبت اعمال، محو شود؛ 3. مقصود از اثبات، ثابت نگه داشتن گناه، موقع ارتکاب آن، و منظور از محو، پاک ساختن آن، موقع توبه است؛ 4. «یمحو ما یشاء» یعنی اجل هر کس که فرارسید او را می‌برد، و «یثبت» یعنی کسی را که اجلش نرسیده باقی می‌گذارد؛ 5. در ابتدای سال همه چیز را ثبت می‌کند و چون سال به پایان می‌رسد آنها را محو می‌سازد؛ 6. مقصود این است که نور ماه را محو می‌سازد و نور خورشید را ظاهر می‌کند؛ 7. این جهان (دنیا) را محو، و جهان آخرت را ثابت می‌کند؛ 8. درباره ارزاق و آفات، که به وسیله دعا و صدقه تغییر می‌یابد؛ 9. تغییر حالت انسان‌ها: محو گذشته‌ها و اثبات حال؛ 10. ایجاد و نفی و احیا و اماته و فقر و غنا، همگی در دست خدا است؛ هر گونه صلاح بداند رفتار می‌کند» [2].
پر روشن است کسانی که در بیگانه می‌زنند، به ناچار دچار حیرت و سرگردانی می‌شوند «چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند».

[1] فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج 12، ص 154- 153.
[2] التفسیر الکبیر، ج 19، ص 65- 64.

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 525

صيغة PDF

شهادة

الفهرست