تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 188

وجود دارد؛ یعنی مراتب تصاعدی دانش لا یتناهی است.
«یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً» [1]؛ خداوند به هر کس که بخواهد، حکمت ارزانی می‌دارد، و هر که بدو حکمت داده شد، هر آینه از ارزش‌های فراوان بهره‌مند گردیده است.
مسروق بن اجدع همدانی [2] می‌گوید: «من با اصحاب پیامبر همنشینی کرده‌ام؛ آنان را همچون آبشخورهایی یافتم که برخی یک نفر را سیراب می‌کند و برخی دو نفر و برخی ده نفر و برخی صد نفر را و برخی آن اندازه پر آب است که اگر تمام ساکنان زمین از آن بنوشند، جملگی را سیراب می‌سازد» [3]. در عبارت ابن کثیر آمده است: «برخی از آبشخورها یک سوار را سیراب می‌کند، برخی دو سوار و برخی گروه فراوانی را سیراب می‌سازد» [4] که مقصود او از این بخش که گروه فراوانی را سیراب می‌سازد، امیر مؤمنان علی علیه السّلام است که خود- در نهج البلاغه- در وصف خویش می‌گوید: «کوه بلند را مانم که سیلاب از ستیغ من ریزان است و مرغ از پریدن به قله‌ام ناتوان» [5]. و نیز مسروق می‌گوید: «دانش به سه نفر ختم می‌گردد:
علی بن ابی طالب که عالم مدینه است، عبد اللّه بن مسعود عالم عراق و ابو الدرداء عالم شام. هر گاه اینان با یک دیگر بنشینند، دو دانشمند عراق و شام از دانشور مدینه پرسش نمایند، ولی او از آنان چیزی نمی‌پرسد» [6].
ذهبی می‌گوید: «انصاف این است که صحابه در توان فهم قرآن و درک معانی آن با یک دیگر تفاوت داشتند، و این تفاوت ناشی از تفاوت در اسباب و وسایل فهم قرآن است که در اختیار داشتند؛ مثلا آگاهی آنان نسبت به زبان عرب یکسان نبود؛ برخی اطلاعات گسترده داشتند و آشنا با واژه‌های غریب [7] بودند؛ همانند

[1] بقره 2: 269.
[2] وی از تابعان و فقیهی پارساست. شعبی می‌گوید: «کسی را در طلب دانش، از او کوشاتر ندیدم. معلم، قاری و مفتی بود». از اصحاب امیر مؤمنان علیه السّلام است و در تمام جنگ‌های حضرت شرکت کرد. به سال 62 در سن 63 سالگی دیده از جهان فرو بست.
[3] التفسیر و المفسرون، ج 1، ص 36.
[4] النهایه، ج 1، ص 28.
[5] نهج البلاغه، خطبه شماره 3 (شقشقیه).
[6] ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج 3، ص 51، شرح حال امام علی بن ابی طالب، شماره 1086.
[7] مقصود از غریب در اینجا: نامأنوس بودن چنین واژه‌هایی برای همگان است که نوعا استعمال آنها در برخی از قبایل عرب رایج بوده و نزد دیگران نامأنوس بوده و قرآن از آن بهره برده است.

اسم الکتاب : تفسیر و مفسران المؤلف : معرفت، محمدهادی الجزء : 1 صفحة : 188

صيغة PDF

شهادة

الفهرست