بشمس الدّين، مكنّى بابو الخير، معروف بابن الجزرى، عالم فاضل، محدّث مورّخ، متكلّم، قارى متبحّر، از مشاهير سده نهم عامّه ميباشد كه در سيزده سالگى قرآن مجيد را حفظ كرد، پس از آنكه مقدارى از اوقات خود را صرف تحصيل حديث نمود چندى هم بمطالعه و خواندن قرائات مختلفه پرداخت، هفت قسم از آنها را خوب فراگرفت، در نوزده سالگى بقاهره رفته و در سيزده قسم قرائت مهارتى بسزا يافت پس بدمشق برگشت بتكميل فقه و حديث پرداخت، براى خواندن بلاغت و اصول فقه باز بقاهره رفت تا در سال 774 ه ق از ابو الفدا و در 778 ه ق از ضياء الدين و در 785 ه ق از شيخ الاسلام بلقينى اجازه فتوى تحصيل كرد. در سال 793 ه ق بقضاوت دمشق منصوب شد و بسال 798 ه ق از طرف سلطان بايزيد بمدرّسى سمرقند نامزد گرديد و در آنجا با سيد شريف جرجانى ملاقات نمود اخيرا ببلاد بسيارى مسافرتها كرد تا آنكه متصدى قضاوت شيراز گرديد و در سال هشتصد و سى و سه يا چهار از هجرت (833 يا 834 ه ق) در همان بلده درگذشت و در مدرسه‌اى كه خودش بنا نهاده بود بخاك سپرده شد و تأليفات وى بدين شرح است:

1- التاريخ 2- التمهيد فى التجويد 3- الحصن الحصين من كلام سيد المرسلين، آن كتابى است كه ادعيه و اوراد و اذكار وارده در احاديث و آثار را جامع، آنها را از احاديث صحيحه استخراج نموده و از تأليفات آن در 791 ه ق فارغ شده است، اين كتاب در مصر و قاهره چاپ شده و خودش شرحى بر همين كتاب نوشته و آن شرح را مفتاح الحصن نام كرده است و نيز تلخيصش نموده و آن را عدة الحصن ناميده و در سال 831 ه ق شرحى بر مشكلات همين كتاب الحصن نوشته است 4- الدرة المضيئة فى قرائات الائمة الثلثة المرضية كه تكلمه قصيده شاطبيّه بوده و بهمان وزن و قافيه ميباشد و 241 بيت را حاوى و در قاهره چاپ شده است 5- ذات الشفاء فى سيرة النبى و الخلفاء 6- ذيل مرآة الزمان سبط ابن الجوزى و ظاهرا همان كتاب تاريخ فوق است 7- الزهر الفائح فى ذكر من تنزه عن الذنوب و القبائح كه در قاهره چاپ شده است 8- شرح الحصن كه در فقره سوم اشاره نموديم 9- طيبات النشر فى القرائات العشر (يا طيّبه النشر فى القرائات العشر) كه منظومه‌ايست هزار بيتى در قرائات‌