وى نشد، مذهب او را ترك گفت و بترويج مذهب جبريّه آغاز كرد. وفات ابو على جبائى در سال سيصد و سه از هجرت (303 ه قمرى) در شصت و هشت سالگى در بغداد واقع گرديد، در آنجا بخاك رفت و يا بنوشته ابن النديم پسرش عبد السلام جنازه‌اش را بجبا نقل نمود.

(ص 406 ج 1 مه و 55 ج 2 كا و غيره)

جبائيان‌

در اصطلاح علماى كلام، محمد بن عبد الوهاب و پسرش عبد السلام است كه شرح‌حال هردو در بالا بعنوان جبائى نوشته شد.

جبرتى‌[1]

جبرتى حسن بن ابراهيم بن حسن بن على بن محمد بن عبد الرحمن-

زيلعى حبشى عقيلى حنفى، پدر عبد الرحمن جبرتى مذكور در ذيل، از مشاهير اكابر علماى حنفيّه ميباشد، كنيه‌اش ابو التهانى بود، در ده سالگى قرآن مجيد را حفظ كرده بتحصيل مراتب علميّه پرداخت، در حوزه درس اكابر حاضر گرديد تا آنكه در اكثر علوم متداوله بر ديگران تقدّم يافت، در حساب و هيئت و هندسه و ديگر علوم رياضيّه بهره‌اى بسزا داشت. كتاب الاقوال المعربة عن احوال الاشربة كه در مصر چاپ شده از او است. با آن همه اشتغالات علمى شغل تجارت هم داشت و در سال هزار و صد و هشتاد و شش از هجرت (1186 ه قمرى) در هفتاد و شش سالگى درگذشت و در حين وفات چهل و چند نفر اولاد ذكور و اناث داشته است. (ص 674 مط)

جبرتى عبد الرحمن بن حسن-

عقيلى حبشى جبرتى مذكور فوق، از مشاهير مورّخين متأخرّين مصر بود، مؤلف كتاب عجائب الاثار فى التراجم و الاخبار و كتاب مظهر التقديس بذهاب دولة الفرنسيس ميباشد. هردو كتاب در مصر چاپ شد، اوّلى بتاريخ جبرتى معروف است و تمامى وقايع مصر را از اوّل سده‌

[1]- جبرتى- منسوب به جبرت است كه نام ديگر شهر زيلع نامى از اراضى حبشه ميباشد و بعضى از معروفين بهمين نسبت را ثبت اوراق مينمايد. در قاموس گويد: زيلع بر وزن صيقل، نام بلده‌ايست در ساحل بحر حبشه و در مراصد گويد: زيلع بهمان وزن، ديهى است در ساحل درياى حبشه و هم طائفه‌ايست از سودان در اراضى طرف حبشه كه مسلمان هستند.