ببّه بفرموده تنقيح المقال امامى مذهب و حسن الرواية است نگارنده گويد: (خدبه)، بكسر اوّل و فتح ثانى و فتح و تشديد ثالث پيره‌زن و زن تنومند بلندبالا و (ببه) احمق سنگين‌بدن، جوان فربه و حكايت كردن صوت بچه در اوّل حرف زدن او است و ظاهر آن است كه مراد در اينجا همين معنى آخرى است.

(تنقيح المقال و ص 211 ج 1 تاريخ بغداد)

بتانى ابو عبد اللّه محمد-

بن جابر بن سنان (يا سنان بن جابر) از مشاهير و اكابر حكماى اسلام و صابى و حاسب و اخترشناس بود و در فنون رياضى خصوصا در نجوم و هيئت و هندسه و رصد كواكب وحيد عصر خود و سرآمد رياضيّين و اهل هيئت بشمار ميرفت. در اصل مذهب صابئى داشت و اخيرا اسلام را قبول نمود، كارهاى عجيب و حيرت‌انگيزى كه حاكى از كثرت فضلش ميباشد از وى صادر گرديد.

وى در ناحيه بتان نامى از ولايت حران از توابع مصر زاييده شد و در سال دويست و شصت و چهار از هجرت در رصدخانه رقّه بتدقيقات فلكى آغاز كرد و تا سال سيصد و شش هجرت در اثر تحقيقات و تدقيقات چهل و دو ساله بكشفيّات بسيارى در علم هيئت موفق و بتأليفات كثيرى در حقايق مكشوفه خود نايل آمد و سيصد و شصت و پنج روز و پنج ساعت و چهل و شش دقيقه و بيست و چهار ثانيه بودن سال خورشيدى را مبرهن نمود، همچنين كشفيّات علماى اسلامى را نيز تا آن عصر برشته تأليف آورد. كتاب تعديل الكواكب، زيجى بنام زيج صابى، شرح اربع مقالات بطليموس، شرح اربعة ارباع الفلك، كتاب مقدار الاتصالات، كتاب معرفة مطالع البروج فى مابين ارباع الفلك و غير اينها از تأليفات او است. در سال سيصد و هفده از هجرت (317 ه قمرى) در موقع مراجعت از بغداد، در موضعى قصر الحضرنامى، درگذشت. در نزد اروپائيها نيز بغايت محترم بود و كتاب تعديل الكواكب او را بلاتينى ترجمه نموده‌اند. (ص 196 ج 2 كا و 58 ج 2 فع و 1238 ج 2 س و 525 مط)

بترونى ابو اليمن بن عبد الرحمن-

بهمين عنوان در باب كنى خواهد آمد.

بتريه، يكى از فرق زيديه ميباشد و رجوع بدانجا نمايند.