(13) فك ختم فص لوطى‌

1/ 13 شيخ- كه خداوند از وى خشنود باد- اين حكمت را كه با صفت ملكى [: فرشتگى‌] قرين و جفت ساخت، از جهت در نظر داشتن امرى بود كه غالب بر حال حضرت لوط عليه السلام و امت او بود و نيز آن چه كه حق تعالى درباره قومش از شدت عقوبت در مقابل شدت رنجى كه لوط عليه السلام از آنان كشيد انجام داد، بطورى كه زبان حالش با آنان- بنا به قول الهى- بدين سخن گويا بود: لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً أَوْ آوِي إِلى‌ رُكْنٍ شَدِيدٍ [هود/ 80:

كاش در قبال شما نيرويى مى‌داشتم يا به تكيه‌گاهى قوى پناه مى‌بردم‌].

2/ 13 بدان كه عقوبات الهى تمامش كيفر داد نهايى است كه هيچ وقت ابتداء [و پيش از انجام كار خلاف‌] واقع نمى‌شود، و كيفر دادن حق تعالى عبارت از اظهار [: ظاهر كردن‌] افعال بندگان است زيرا او موجد و پديد آورنده مطلق است و افعال صادر شده از خلايق مواد نتيجه‌هاى آنهاست. پس نتيجه‌ها به حسب مواد است و چون مواد در قوه و فزونى فراوان است، ظهور نتيجه‌هاى آنها نيز بزرگ و ارجمند است و چون مواد داراى قوه ضعيف و اندك باشد،