برهان در قالب قياس خلف

برهان وجودي « آنسلم » بر تعريفي استوار است که در قرن يازدهم ميلادي توسط « سنت آنسلم » بيان شد و از آن پس در تاريخ فلسفه غرب ، مورد نقض و ابرامهاي فراواني قرار گرفته است . اين برهان بر مفهوم تصوري که از خداوند در ذهن انسان وجود دارد ، استوار است .

تعريفي که آنسلم از خداوند ارايه مي دهد ، موجودي است که بزرگ تر از آن را نمي توان انديشه و تصور نمود . سپس در تعريفي ديگر ، خداوند را موجودي تعريف مي کند که کامل تر از آن قابل انديشه نيست ، و با توجه به اينکه مراد از بزرگي خداوند برتري در کمال است ، تعريف اول به تعريف دوم قابل تحويل است .

خداوند به عنوان برترين ، کامل ترين و عالي ترين موجود ، مفهومي است که از عبارت « الله اکبر » قابل استفاده است ، زيرا اين عبارت به اين معناست که خداوند برتر از آن است که به وصف درآيد يا اکتناه شود ، در نتيجه از هر امري که بتوان تصوير کرد ، کامل تر بوده و از خدا کامل تر نمي توان فرض کرد ؛ اين ترسيم نسبت به خداوند که ره آورد انبياي الهي است ، از طريق تورات و انجيل در ميان متکلمان کليمي و مسيحي نيز رواج يافته است .

برهان آنسلم با استفاده از تصوير فوق در قالب قياس خَلف ( خُلف ) است و تسميه آن به خَلف از اين جهت است که در آن از وراي مطلوب ، يعني با ابطال