پرسش هاي فلسفي و ايمان ديني

پرسش از مبدأ ، معاد و راهي که سعادت ابدي انسان را تأمين نموده و جزئيات آن را آشکار سازد ، يعني وحي ، پرسش هايي هستند که به تعبير حکيم سبزواري ، اگر انسان از آن ها بگريزد ، آن ها از درون به تعقيب آدمي پرداخته و او را رها نمي کنند و از وجود و عدم آن ها که در دو طرف نقيض قرار دارند ، يکي صادق و ديگري کاذب است و علمي که عهده دار پاسخ به اين پرسش ها است ، فلسفه اولى است ، و دانش شهودي به اين حقايق ، اگر براي شاهدِ واصل کفايت نمايد ، تا هنگامي که در قالب دانش حصولي چهره برهاني نيابد ، قابل انتقال به ديگران نيست .

بنابر اين ، کساني که اين گونه معارف را به شهود منحصر مي کنند ، ناخود آگاه به تخريب بنيان توحيد پرداخته و مبناي آن را در معرض تزلزل و نابودي قرار مي دهند ، زيرا هيچ راهي براي هدايت ديگران و حمايت استدلالي از معارف دين وجود نخواهد داشت ، چنان که اگر گفتار به شهود ختم شود ، بدون آن که ميزاني برهاني براي تشخيص صحيح و سقيم آن باشد ، هر کس مي تواند داعيه اي داشته باشد و در نتيجه يکي از شرک و ديگري از توحيد خبر مي دهد .

نتيجه سوء عدم اعتماد به برهان حصولي و مفهوم ذهني ، به تعبير امام صادق عليه السلام در گفت و گو با زنديقي که هشام از آن بر مي دهد ، اين است که راه توحيد مسدود خواهد شد و تکليف به توحيد مرتفع خواهد بود .