-3 شكاك ها

مفيد ( عليه الرحمه ) در آنجا كه از عناصر سپاه حسن بن على بحث كرده , از اين گروه نام برده است , گمان قوى آن است كه نامگذارى آنان به( شكاكها) بدين جهت است كه اينها تحت تأثير تبليغات خوارج قرار گرفته بودند بدون اينكه جزء آنان شده باشند و پيوسته در حال ترديد و دودلى بسر ميبردند

سيد مرتضى نيز در كتاب امالى ( ج 3 ص 93 ) بتقريبى از شكاكان نام برده و به اشاره , آنان را كافر شمرده است گويا به نظر وى , اين عده در اصل دين , ترديد و تزلزل داشته اند

به هر حال , اينها جمعى از ساكنان كوفه و فرومايگان آن اجتماع بودند كه خود بخود نه قصد نيكى داشتند و نه توانائى بدى با اين وصف , وجود آنان خود مايه ى شر و وسيله ى فساد و آلت بى اراده ئى در دست اخلالگران و فتنه جويان بود

4 - الحمراء

اين گروه - به گفته ى طبرى در تاريخ - بيست هزار مرد مسلح كوفى بودند كه در هنگام تقسيم بندى كوفه , در قسمتى قرار گرفتند كه هم پيمانان آنها از طايفه ى( بنى عبدالقيس) در آنجا واقع شده بودند اين عده در اصل , نه از( بنى القيس) بودند و نه حتى از عرب بلكه داراى نژادى مخلوط و اولاد بردگان و موالى بودند و شايد بيشتر آنان اولاد كنيزكان پارسى ئى بودند كه در سالهاى 12 تا 17 در( عين التمر) و( جلولاء) اسير شده بودند

و همين ها در سال 41 و هم در سال 61 - يعنى در دو بحران مربوط