درس 47 : قبة الارض ( قبة اژين , وسط الارض )

درس پيش در تحديد ربع مسكون سخن گفته است . در اثناى بحث از قبة الارض و دائره نصف النهار و دائره افق آن اشارتى رفته است . اين درس را در بيان قبه الارض و تحديد ربع مسكون به توضيح بيشتر مى پردازيم .

چغمينى در آغاز باب نخستين مقالت دومين رساله( : الملخص فى الهية) گويد : ( چغمين از قراى خوارزم است , محمد بن محمود چغمينى مؤلف ملخص است . بر آن چند شرح نوشته اند , از آن جمله شرح قاضى زاده رومى است كه از كتب درسى دوره دوم اين رشته در حوزه هاى علمى ما متداول بوده است و بر آن تعليقات بسيار نوشته اند . و همين چغمينى مؤلف قانونچه در طب است كه اولين كتاب درسى اين فن در مدارس علمى ما بوده است . و محمد اكبر عرف محمد ارزانى شرحى بسيار مرغوب به فارسى به نام مفرح قلوب بر آن نوشته است . قانونچه در ازاى قانون شيخ رئيس نام گذارى شده است , چنانكه قاآنى به احترام از گلستان سعدى كه در ديباچه آن گفته است( : دفتر از گفته هاى پريشان بشويم و من بعد پريشان نگويم ) منشئات خود را پريشان خوانده است . و ديگرى مهمل گلستان به ملستان نوشته است . و شايد مرادش همان مل مستعمل باشد كه فراوان خورند مستانا . و ديگرى در ازاى گلستان , نوشته هايش را خارستان خوانده است . و جامى بهارستان نوشته است كه به گلستان نظر دارد . ملا حاجى باباى قزوينى در ازاى كشكول استادش شيخ بهائى , مجموعه خود را مشكول مهمل كشكول ناميده است . و اين كمترين را مجموعه اى به نام كشيكل , مصغر كشكول است . )