پرسش و پاسخ

س : فرموديد كه ثروت خديجه و شمشير على ( ع ) باعث پيش رفت اسلام شد , آيا اين تعبير انحرافى نمى شود كه ثروت و ماديات باعث پيشرفت اسلام شده ؟

ج : نمى گوئيم ثروت به تنهائى نقش داشت , اما بى نقش هم نبود و اين غير قابل انكار است . وقتى عده اى از طرف پيامبر به اين طرف و آنطرف گسيل مى شدند و خرج داشتند و . . . اگر پيغمبر كم پول بود , نمى توانست گرسنگان بى پول را كه به او ايمان آورده اند سير كند . بنابراين مال موثر بود و اين به معناى نفى تاثير معنويت و ديناميسم ايدئولوژى و انديشه اسلامى نيست . اما همان ديناميسم در مقام عمل , تحرك خارجى , پيشرفت و توسعه احتياج به يك مقدار ماديات دارد . همان طور كه به نيروى بدنى كار و فعاليت نيز محتاج است .

س : مستضعف را از وجه سياسى - اجتماعى معنى كرديد , آيا نبايد آن را از لحاظ اقتصادى و فرهنگى نيز توضيح داد ؟

ج : وقتى كه در يك جامعه عده اى مستضعف به مفهوم ذكر شده هستند , اينها فعاليت سياسى اقتصاديشان هم تحت تاثير قدرت مندان است . يعنى هر جا قدرت بود , فعاليت اقتصادى هم در آنجا متمركز است . ( در رژيم گذشته ايران بنگريد كه هيچ كار توليدى و اقتصادى صورت نمى گرفت مگر با شركت و دخالت رژيم , بطور مستقيم يا غير مستقيم ) . بنابراين وجه اقتصادى تابع وجه