والناس فى فتن انجذم , فيها حبل الدين در آن ريسمان دين گسسته شده , و تزعزعت سوارى اليقين رشته يقين و ايمان قاطع از مردم گرفته شده و متزلزل شده , و اختلف النجر راه درست ميان مردم مورد اختلاف قرار گرفته و تشتت الامر كارها , تشتت شده , يعنى آن هدف و ايمان و آرمانى كه بايد مردم همه به آن متوجه باشند , همه مردم به آن متوجه نيستند و ضاق المخرج گريزگاه بر مردم تنگ شده و عمى المصدر چشم حقيقت بين از مردم گرفته شده فا الهدى خامل هدايت فرو مرده است و العمى شامل كورى همه گير است عصى الرحمن خداى متعال مورد عصيان و نافرمانى قرار گرفته و نصر الشيطان شيطان از سوى مردم يارى شده و خذل الايمان ايمان تنها مانده و كسى بيارى ايمان نمى شتابد . فانهارت دعائمه و تنكرت معالمه و درست سبله وقتى نگاه مى كنيد مى بينيد اميرالمومنين در اين خطبه در ترسيم اوضاع جاهليت قبل از بعثت پيغمبر ما بيشترين چيزى را كه مورد توجه قرار مى دهد جنبه هاى معنوى است و جنبه هاى فكرى