مومن در فشار و سختى

و تدبروا احوال الماضين من المومنين قبلكم كيف كانوا فى حال التمحيص و البلاء .

در احوال گذشتگان پيش از خود , از مومنان بنگريد و تدبر كنيد ( تدبر يعنى ژرف انديشى , دقت كردن , در اعماق چيزى فرو رفتن ) و اين جمله يعنى : گذشته را كه مى نگريد از آن سرسرى عبور نكنيد , در آن بينديشيد و تدبر كنيد , به اعماق حوادث بنگريد , زيرا كه صورت و ظاهر آنها چيزى به انسان نمى آموزد . انسان وقتى دنبال علل رفت و پيگيرى كرد , دنبال گيرى كرد , اين علل را يافته و پند مى پذيرد . تدبر يعنى دنباله گرفتن - از ريشه دبر به معنى پشت و پى . بنگريد كه چگونه در حالت شدت و فشار و آزمون بوده اند .

تمحيص يعنى شدت و فشار , فشارى كه از هر طرف به انسان و جامعه وارد مى آيد . بلاهم به مفهوم آزمون و آزمايش است . ( و بدان علت در عرف اسلامى و فرهنگ قرآن به حوادث تلخ و سخت بلاء مى گويند كه آنها هماره آزمونى براى انسان بوده و انسان تا از حوادث دشوار نگذارد و نتواند در اين حوادث , راه درست را انتخاب كند , انسان كاملى نيست ) . سختيها اعم از گرسنگى و عذاب و شكنجه و زندان رفتن و كابل خوردن و . . . تا سختيهاى بزرگ و بزرگتر , هم چون سختيهاى امروز جامعه ما . برخورد با حوادث و جريانات سياسى شناخت چهره ها و جبهه ها و جهت گيريها . ( به مفهوم درست كلمه ) تمحيص است .

الم يكونوا اثقل الخلايق اعباء واجهدا لعبا دبلاء واضيق