مخلوقات داراى وجود و ارزشند؛ چون به عنوان مخلوق، از هستى و خير سهمى مى‌برند. با اين همه، تا آن‌جا كه جدا از خداوند در نظر گرفته مى‌شوند، نه وجود دارند و نه هيچ ارزش مثبتى.[1] طبق نظر اتو، شلايرماخر تنها به جنبه مثبت مخلوقيت نظر دوخته و از جنبه منفى آن غفلت ورزيده است، و اين همان جنبه‌اى است كه به نحو غيرعقلانى، در احساس عظمت و جلال[2] ادراك و در ناچيز و حقير شمردنِ عرفانى واقعيت و ارزش‌ خود و جهان بيان مى‌شود. خلاصه آن‌كه شلايرماخر بر جنبه عقلانى مخلوق بودن تأكيد مى‌ورزد و جنبه غيرعقلانى آن را وا مى‌گذارد.

اتو براى تأييد مقصود خود، عبارت زير را از بايزيد بسطامى نقل مى‌كند:[3]

به چشم يقين، در حق نگريستم، بعد از آن‌كه مرا از همه موجودات به درجه استغنا رسانيد و به نور خود منوّر گردانيد و عجايب اسرار بر من آشكار كرد و عظمت و هويت خويش بر من پديد آورد. و من از حق در خود نگريستم و در صفات خويش تأمل كردم. نور من در جنب نور حق، ظلمت بود. عظمت من در جنب عظمت حق، عين حقارت گشت. عزت من در جنب عزت حق، ناپيدا گشت. آن‌جا همه صفا بود، اين‌جا همه كدورت. باز چون نگاه كردم، بودِ خود در نور او ديدم، عزت خود در عزت و عظمت او دانستم. هر چه كردم، به قدرت او توانستم كرد. نور او در قالبم تافت [ديده قالبم هر چه يافت از او يافت.] به چشم انصاف و حقيقت نظر كردم. همه پرستش از حق بود نه از من و من پنداشته بودم كه منش مى‌پرستم.

ج) سطوت‌

جنبه سوم هيبت‌انگيزى نومن را اتو با تعبير das energische بيان مى‌كند كه مترجم انگليسى، معادل آن را energy يا urgency قرار داده كه با توجه به نوشته‌هاى اتو ظاهراً