اسم الکتاب : مباني نظري تجربه ديني المؤلف : الشیرواني، علی الجزء : 1 صفحة : 42
غيرعقلانى ذات الهى) برانگيخته شود، به لحاظ كيفيت، امرى يگانه و
منحصر به فرد خواهد بود. هرچند شباهتهايى ميان احوال و احساسهاى عقلانى و
غيرعقلانى وجوددارد، منحصر به فرد بودن و غيرقابل تحويل بودن احساسهاى
غيرعقلانى، بهسبب آن است كه توسط امر غيرعقلانى برانگيخته شده است.
دليل اتو بر اين كه احساسهاى غيرعقلانى، كه همان احساسهاى دينى است، ماهيت و طبيعتى منحصر به فرد دارند، دو چيز است:
نخست، ارتباط عميق اين احساسات با ادراك يك حقيقت غيرعقلانى منحصر
به فرد و يگانه. از آنجا كه اين احساسات در مواجهه با امرى بديل و مطلق
برانگيخته مىشود، خود نيز امرى مستقل و غيرقابل تحويل به هر نوع احساس
ديگرى است.[1]
دوم، بررسىهاى پديدار شناسانهاى كه به كشف حقيقت اين نوع احساس
مىپردازد. اتو در سراسر كتاب مفهوم امر قدسى در پى آن است كه با روش
پديدارشناسانه، حقيقت احساسهاى دينى را نمايان ساخته، نشان دهد كه اين
گونه احساسها كاملاً مستقل و يگانهاند.
چنان كه گذشت، از نظر اتو دين تركيبى از اجزاى عقلانى محض و
غيرعقلانى محض است. چنين تركيبى متضمن نوعى ارزيابى[2] است كه اختصاص به
قلمرو دين دارد.[3] اتو مقولهاى را كه فرايند اجتماع و تركيب دو جزء ياد
شده است، مقوله قدسى[4] مىنامد پيدايش و برآمدن دين، نتيجه شركت و عملكرد
اين مقوله در ذهن است. معناى اين سخن آن است كه قدسيت[5] صرف يك پديدار
دينى، شبيه اعتقاد به خدايان، شياطين، اسطورههاى مربوط به آفرينش[6]
قربانى[7] و مانند آن نيست،[8] بلكه اينها و پديدارهاى متنوع ديگرى كه
دينى به شمار مىروند، تنها از جهت ارتباط با اين مقوله (قدسيت)