فصل 24 تحصيل سمت قبله به چند طريق

هرگاه قوس انحراف بلد و جهت انحراف معلوم باشند , هر يك از خط زوال و اعتدال را به دستور پيش استنباط مى نمائيم , آنگاه هر يك از ارباع دائره را به نود جزء متساوى قسمت مى كنيم , سپس از نقطه جنوب يا شمال قوسى كه در جهت انحراف بلد است بقدر اجزاى انحراف مى شماريم , و بين منتهاى عد و مركز دائره را به خطى مستقيم وصل مى كنيم , آن خط سمت قبله است .

و تفصيل جهت انحراف چنين است :

ا - اگر بلد و مكه در تحت يك دائره نصف النهار باشند , انحراف متصور نيست , خواه اين كه در طول متحد باشند , و خواه اينكه ما بين الطولين نصف دور باشد .

ب اگر بلد شمالى باشد و طول و عرض آن از طول و عرض مكه بيشتر باشد , بلد در جهت شمال شرقى مكه واقع است پس جهت انحراف از جنوب به مغرب خواهد بود .

ج اگر عرض بلد شمالى زائد بر عرض مكه باشد , و غربى مكه بوده باشد , جهت انحراف از جنوب به مشرق است .