فصل 15 كلام بيرونى در تصحيح عمل به دائره هنديه

تبصره :

ابوريحان بيرونى در افراد المقال فى امر الظلال [1] و در قانون مسعودى [2] و نيشابورى در شرح مجسطى , در تصحيح عمل به دائره هندى براى تعيين و تحقيق خط زوال , دقتى اعمال نموده اند كه تعديل در عمل شود , عبارت بيرونى اين است :

( و لتصحيح هذا العمل ان يعرف الارتفاع من ظل المدخل و يعرف بعد الوقت عن نصف النهار فيكون بعد وقت المخرج عنه مثله فى الحس و يستخرج ميل الشمس لوقتئذ و لا سمت لكلاالوقتين و يؤخذ فضل ما بين السمتين و بعد من علامة المخرج نحو الجنوب ان كانت الشمس صاعدة من اول الجدى الى آخر الجوزاء , و نحو الشمال ان كانت هابطة فى النصف الاخر فيكون المنتهى علامة المخرج المصحح و حينئذ يوصل بينها و بين علامة المدخل و يعمل بالوتر ما تقدم) انتهى .