فصل 11 مراعات شروطى در عمل به دائره هنديه

مراعات شروطى در عمل به دائره هنديه براى تصحيح خط نصف النهار

براى تحصيل خط نصف النهار مقرون به صحت و مطابق واقع تقريبا , مراعات چند شرط ضرورى است كه به بيان آنها مى پردازيم :

صحت عمل به دائره هنديه براى تحصيل خط زوال مبتنى است بر اين كه شمس در حين وصول رأس ظل به محيط دائره , قبل از زوال و بعد از زوال بر يك مدار از مدارات يومى موازى با معدل النهار باشد , و به عبارت اخرى بر يك مقنطره از مقنطرات باشد تا هر دو ارتفاع آن در دو وقت ياد شده متساوى و بر بعد واحد از نصف النهار باشند . و اين معنى على التحقيق حاصل نمى شود مگر اين كه وصول شمس به نصف النهار در يكى از دو انقلاب صيفى و شتوى باشد , و اين نادر الوقوع است , و معلوم است كه ميل شمس از معدل النهار دائما در تغيير است و به خصوص جاهايى از دائره شمسيه يعنى منطقة البروء كه از منقلبين دور است و دو نقطه اعتدالين در منتصف است يعنى حوالى اعتدالين , از اين جهت فصول مشترك بين سطوح