قانونى در كار نيست و در چين، ژاپن و كشورهاى غربى هم مورد تهديد جدى قرار گرفته است. چنين به نظر مى رسد كه در سطح جهانى، مدنيت از بسيارى جنبه ها، جاى خود را به بربريت مى دهد و اين مى تواند در آمدى بر وقوع يك پديده ى غير قابل پيش بينى باشد; عصرى تاريك كه شايد هميشه بشر را دربر گيرد.

او مى افزايد: در دهه ى 1950 «لسترييرسون» هشدار داد كه انسان ها رو به سوى دورانى در حركت اند كه تمدن هاى گوناگون بايد ياد بگيرند تا در داد و ستدى صلح آميز، در كنار يكديگر زندگى كنند، از تجربه هاى يكديگر پند بگيرند، تاريخ و انديشه ها و هنر و فرهنگ يكديگر را بياموزند و به غناى زندگى خود بيفزايند. اگر جز اين باشد در اين دنياى شلوغ و كوچك، شاهد چيزى جز سوء تفاهم، تنش، برخورد و فاجعه نخواهيم بود.

نمود صلح و مدنيت به مفاهمه و همكارى رهبران سياسى، روحانى و فكرى تمدن هاى گوناگون بستگى دارد. در برخورد تمدن ها، اروپا و آمريكا با هم يا جداجدا قربانى خواهند شد. در يك برخورد بزرگ تر، يعنى رويارويى واقعى ميان مدنيت و بربريت، تمدن هاى عمده ى جهانى با همه ى دست آوردهايى كه در دين، هنر، ادبيات، فلسفه، علم، فن آورى و اخلاق داشته اند، با هم يا تك تك از ميان خواهند رفت. در دورانى كه در حال شكل گيرى است، برخورد تمدن ها بزرگ ترين خطرى است كه صلح جهانى را تهديد مى كند و نظم جهانى مبتنى بر تمدن ها مطمئن ترين راه مقابله با جنگ جهانى است.

نتيجه گيرى

در فلسفه ى تاريخ غرب دو ديدگاه متفاوت مطرح شده است و در جواب اين سؤال كه «آيا تاريخ داراى غايت و هدف است يا مجموعه اى از وقايع و تحولات بى ربط، بى هدف و فاقد انجام مى باشد»؟ دو پاسخ متضاد ارائه گرديده است. اين دو