مى شود , و از اين معنى تعبير مى كنند به اينكه حق تعالى بسيط الحقيقه است و
بسيط الحقيقة كل الاشياء است , مرحوم حاجى فرمايد :
فذاته عقل بسيط جامع *** لكل معقول و الأمر تابع
ط
و ذلك بأن الله هو الحق و ان ما يدعون من دونه الباطل
. اهل تحتقيق و اهل نظر اتفاق دارند كه ما سوى الله باطل اند والله تعالى حق
محض و مطلق است و فريقين به اين كريمه تبرك جسته اند و به قول لبيد تمسك ,
ولى تفاوت رأيين بقدر فرق موضوعين و نظر در ما سوى الله است . فارابى در مدينه
فاضله حق را مساوق وجود گفته است اين سخن به منظر افق اعلاى اهل تحقيق تمام است
كه حق و وجود مساوق هم اند جز اينكه معنى و مراد از حق بايد محقق شود كه فارابى
از حق طرف سلسله ممكنات كه ما سوى اند چه اراده كرده است .
بيان اهل نظر و اهل تحقيق در اينكه حق تعالى انيت محض است
در جوامع روائى ما از لسان صدق و سائط فيض الهى نفى ماهيت از حق تعالى شده
است گاهى به لفظ ماهيت و گاهى به لفظ مائيت و هر دو به يك معنى مشتق از
ما هو هستند و در كتب قدماء