اسم الکتاب : انسان کامل از ديدگاه نهج البلاغه المؤلف : حسن زاده آملي، حسن الجزء : 1 صفحة : 218
به برهان و شهود عرفان سخن راندند و از اهل بيت وحى نيز به معاضدت برهان و
وجدان آن بزرگان , و امضاى حكم عقلى و شهود عرفانى ايشان رواياتى چند صادر شده
است .
عالم ماده امكان استعدادى دارد و موجود مادى كه بخواهد به كمال خود برسد به
تدريج نائل بدان مى شود و از مرتبه نازله بسوى مرتبه كامله يعنى از نقص به كمال
و از قوه محض بسوى كمال مطلق رهسپار مى گردد , و همين كه دمبدم هرگونه استعداد
مى يابد به فراخور آمادگى خود فيض مى گيرد كه محال است مستعد قابل بالفعل محروم
بماند .
از جانب فياض على الاطلاق هيچگونه امساك نيست و در افاضه خود حالت منتظره
ندارد وگرنه در عليت خود تامه و در كمالات وجودى خود به فعليت محضه نخواهد
بود و حال اينكه واجب الوجود بالذات واجب الوجود من جميع الجهات است پس
فيض على الدوام فائض است و آنچه براى ممكن به امكان عام است در آن مقام
واجب الوجود بالذات بوجوب و فعليت محضه است . حال اگر قابل هم در قابليت
تام باشد براى گرفتن حقائق و علوم هيچ حالت منتظره اى براى او نخواهد بود .
بنابراين صاحب روح قدسى و مؤيد به روح القدس كه غنى در مقابل غبى است محل
قابل كامل در قبول دارد . لذا چنين روحى بايد مظهر و مصداق تام اسماى تعليمى و
تكوينى
علم آدم الاسماء كلها
باشد , كه هم فاعل در فاعليت تام است و هم قابل در قابليت .
اسم الکتاب : انسان کامل از ديدگاه نهج البلاغه المؤلف : حسن زاده آملي، حسن الجزء : 1 صفحة : 218