گروهي نيز با بعثت انبيا مخالفت و در برابر دين الهي ايستادگي، و از دين نفي فايده نموده اند. اين ها خود بر دو دسته اند؛ عده اي عالمانه به مخالفت با دين برخاسته و آن را نفي کرده اند و برخي نيز در اثرخواسته هاي نفساني و عدم مبادلات و براي رهايي خود، دين را انکار مي کنند؛ بي آن که داراي مکتبي باشند. از اين گروه در فن کلام به «اوباش» تعبير مي شود. 1

پيداست که در برابر دسته دوم، نمي توان بحث فنّي کرد و آنان را با بحث علمي متقاعد ساخت؛ زيرا هوس پرست به چيزي کمتر از عمل به فتواي هواي نفس قانع نمي شود؛ اما در برابر دسته اول که شبهات عالمانه دارند، مي توان اشکال هاي آنان را ارزيابي و تحميل کرد؛ سپس به آن ها پاسخ داد.

شبهه مخالفان بعثت و وحي

يکي از شبهات در بين متکلّمين که آن را جواب داده اند، شبهه «براهمه» است. چون اين شبهه به وسيله معاصران عقل گرا نيز مطرح مي شود، در اين جا دو محور اين شبهه را طرح نموده، سپس به جواب آن ها مي پردازيم.

محور يکم؛ براهمه مي گويند: تعليمات پيامبر از دو حال خارج نيست؛ يا موافق عقل است يا مخالف آن؛ اگر موافق عقل باشد، نيازي به تعليمات آنان نداريم؛ زيرا عقل بشر به درک و وصول به آن تعليمات قادر خواهد بود و اگر تعليمات انبيا مخالف عقل باشد، پذيرفتن آن ها سزاوار مقام انسانيت نيست؛ زيرا پذيرش خلاف عقل، تجاوز از حدود انسانيت و ورود در حريم حيوانيت است.

پاسخ؛ اوّلاً در مواردي که عقل قادر به درک و داوري باشد، تعليمات انبيا مفيد تأييد و تاکيد حکم عقل است و با بيان پيامبران، اهتمام انسان به رعايت «احکام