نگاهى به اربعين نويسى

از رسول گرامى(صلى الله عليه وآله) نقل شده است:

هر كس از امّت من چهل حديث از سخنان ما را، كه مردم از آن ها بهره مند مى شوند، حفظ كند، خداوند او را در روز قيامت دانشمندى فقيه محشور گرداند.[1]

   اين حديث مشهور، كه از نظر سندى صحيح شمرده شده و بلكه بين شيعه و سنّى متواتر است، باعث شده كه دانشمندان اسلامى از سده هاى نخست اسلام، در جمع آورى، شرح و نگه دارى سخنان معصومان(عليهم السلام) اهتمام ويژه خود را به كار بندند. بسيارى از بزرگان با الهام گيرى از اين حديث شريف، به نگارش و تأليف آثارى ارزشمند تحت عنوان چهل حديث دست زده اند.

   علاّمه شيخ آقابزرگ تهرانى عناوين بيش از يكصد كتاب را ذكر مى كند كه به نام و موضوع يا تنها برحسب موضوع مشتمل بر چهل حديث در مسائل گوناگون دينى تدوين يافته اند.[2]

   يكى از قديمى ترين كتاب هايى كه با نام الاربعون حديثاً [3] از جمله ميراث گذشتگان است اثر ارجمند سيدابوالرضا راوندى كاشانى (م. حدود 570 هـ . ق.) است كه نام اصلى اين كتاب به گزارش سيد بن طاووس سنّة الاربعين فى سنة الاربعين مى باشد.

   اثر ديگرى كه از طوفان حوادث سالم مانده و به اين دوران رسيده است، كتاب الاربعون حديثاً فى حقوق الاخوان نوشته دانشمند بزرگ شيعى ابن زهره حلبى (م. 639 هـ . ق.) است. در اين