قـرآن مجيد به همه مزاياى داستانى توجه داشته و نقش تربيتى آن را در زندگى بشر ناديده نگرفته است . اين كتاب آسمانى خود به بيان قصه هاى گذشتگان پرداخته و در برخى موارد مـعـارف الهى و جهان بينى خود را در ضمن داستانها بيان كرده است . اما آنچه داستانهاى قرآنى را از ديـگـر داستانها متمايز ساخته ، وجود ويژگيهاى خاصى است كه به برخى از آنها اشاره مى كنيم :

ويژگيهاى داستانهاى قرآنى :

1 ـ هـدفـدار بـودن :

قـرآن در سـوره اعـراف بـه ايـن هـدفـمندى خود در نقل داستانهاى تاريخى اشاره كرده و پس از نقل سرگذشت بنى اسرائيل و شرح ماجراى اصحاب سبت و داستان بلعم باعورا مى فرمايد:

((ذلِكَ مـَثـَلُ الْقـَوْمِ الَّذيـنَ كـَذَّبـُوا بـِايـاتـِنـا فـَاقـْصـُصِ الْقـَصـَصَ لَعـَلَّهـُمـْ &يَتَفَكَّرُونَ))(204)

ايـن ، مثل گروهى است كه آيات ما را تكذيب كردند؛ اين داستانها را بازگو كن ، شايدبينديشند (و بيدار شوند)!

همچنين در سوره يوسف (ع ) مى فرمايد:

((لَقَدْ كانَ فى قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لاُِولِى الاَْلْبابِ))(205)

در سرگذشت آنها درس عبرتى براى صاحبان انديشه است !

بـا تـوجـه بـه هـمـيـن هـدفـمـنـدى اسـت كـه داسـتـانـهـاى قـرآن شـرح كـامـل و مـفـصـل نيست ، بلكه در هر سوره به مناسبت ، فرازى از داستان يك شخص يا گروه ذكر شـده و در هـمـان فـراز نـيـز به نكته هاى آموزنده اشاره شده و مطالبى كه پيام هدايتى ندارد، مـهـمـل گـذاشـتـه شـده اسـت . بـراى مـثـال در قـرآن بـطـور معمول زمان وقايع ذكر نشده ، چون در پيام داستان تاءثيرى ندارد و يا در داستان اصحاب كهف ، سن آنان ، محل غار، نحوه فرار آنان و ... بيان نشده ، چون پيام هدايتى خاصى نداشته است .

2 ـ بـيـان داستان همراه با پند و اندرز:

در داسـتـان حـضـرت يـوسـف (ع ) نـيـز كـه يـك سـوره كـامـل را بـه خـود اخـتـصـاص داده ، هـمـچـون ديـگـر داسـتـانـهـاى قـرآنـى بـه هـمـيـن گـونـه عـمـل شـده اسـت . در لابـلاى هـر فراز آن به انسانها پند مى دهد. در فرازى انسان را متوجّه شرّ حسودان مى سازد، در جاى ديگر از نقشه هاى شيطانى نفس در پوشاندن بديها سخن مى گويد. در آيـات ديـگـرى انـسـان را از افـتـادن در مسير شهوات باز داشته و الگوى بسيار مناسبى در مبارزه با شهوات به وى معرفى مى كند. در مجموع سوره نيز، انسان را متوجه تدبير الهى در به عزت رساندن افراد متقى و خداترس مى نمايد و به عبارت ديگر توحيد در ربوبيت را به انسان ياد مى دهد.