برايم مشكل مى شود و امكان ندارد , چنانچه اكنون آب دارم , واجب است كه
آنآب را براى وضو نگه دارم , و اگر آب ندارم , لازم است كه هم اكنون كه
تحصيل آب ممكن است براى تحصيل آن بروم . اگر اين طور باشد مى فهميم كه
قدرت معتبر در باب وضو مطلق القدرة است , و اين قدرت هم قدرت شرعيه
است . البته بينعلما جاى كلام است كه آيا وضو هم واجب مشروط است يا
نه . از باب[ ( التفصيل قاطع للشركة]) بايد گفت : همان طور كه در تيمم
آمده است كه اگر آب نباشد تيمم بر شخص واجب است و تفصيل داده شده است
, پس نمى توان قائل به شركت شد . يعنى لازمه اين امر آن است كه اگر
آب بود , وضو بر شخص واجب است . بنابراين , وضو هم واجب مشروط مى شود
به وجود و تمكن آب و مشروط بهقدرت شرعيه است همان طور كه تيمم واجب
مشروط است . اما از فتواى اصحاب به اين معنى پى مى بريم كه مطلق القدرة
معتبر است , نه اينكه قدرت خاصمعتبر باشد . همچنين زن مستحاضه قبل از
آنكه فجر داخل شود بايستى غسل كند , تا هنگام فجر وى متطهرا وارد شود .
با اينكه هنوز وجوب نيامده است , ملاك غسل چيست ؟ در اينجا هم مى
فرمايند ملاك قدرت عقلى است , يعنى لازم است كهمقدمات وجوب را موجود
نمايد و كارى كند كه وقتى فجر وارد مى شود متطهرا باشد . و البته اين
تمكن حاصل نمى شود , مگر آنكه شخص قبل از فجر غسل را انجام داده باشد .
2 . ملاكات وجوب تعلم احكام و قوانين و نحوه اين وجوب و مسئله استحقاق عقاب در صورت ترك تعلم احكام
در اين قسمت نيز به هر يك از مطالب مذكور در عنوان مبحث جداگانهمى پردازيم :
الف . نخست بايد ديد آيا ملاك وجوب تعلم احكام شرعيه و قوانين
مدونهمقدمات صفوته است , و يا وجوب آن به نحو ديگرى است , و يا بايد
قائل به تفصيل شد و گفت در برخى از موارد به ملاك مقدمات مفوته است و
در بعضىموارد به ملاك حكم عقل .
مرحوم ميرزاى نائينى ( ره ) مى فرمايند كه مناط وجوب تعلم احكام ,
اعم از احكام شرعيه و قوانين مدونه , وجوب مقدمات مفوته نيست با اين
استدلال كه :