1 . تعريف سنت

أهل لغت براى سنت معانى زيادى را بيان كرده اند . كسائى آن را به معنى[ ( دوام]) گرفته و خطابى آن را[ ( أصل طريقه محموده]) معنى كرده است كه برأساس آن , در تعبير[ ( من سن سنة سيئه]) ,[ ( سيئه]) قيد تلقى مى شود و سنت به معنى[ ( سنة حسنه]) خواهد بود . بعض أرباب لغت نيز سنت را[ ( طريقه معتاده]) خوانده اند چه حسنه باشد و چه سيئه . در روايت صحيح هم آمده است كه : [ ( من سن سنة حسنه فله أجر من عمل بها الى يوم القيمه و من سن سنة سيئه كانعليه وزرها و وزر من عمل بها الى يوم القيمه]) . [3]

اكنون بايد ديد كه آيا سنت , به حسب اصطلاح , شامل سنت نبويه و سنت أئمه ( س ) مى باشد و يا فقط سنت نبويه را در بر مى گيرد . جمع كثيرى از فقهاى اسلام گفته اند كه اگر سنت تنها گفته شود , همان قول و فعل و تقرير نبى را شامل مى شود . أما فقهاى اماميه ( رضوان الله تعالى عليهم ) , پس از آنكه روشن كرده اندكه قول و فعل و تقرير أئمه أطهار ( ع ) از حيث دليليت و حجيت مانند قول و فعل و تقرير پيغمبر اكرم ( ص ) است , گفته اند كه سنت توسعه دارد و شامل قول و فعل و تقرير معصوم ( ع ) چه پيامبر اكرم ( ص ) و چه أئمه اطهار ( ع )مى شود . البته بعض از علماى عامه قائل شده اند به اينكه داراى سنت صحابه يا سنت شيخين نيز مى باشيم , و بدين ترتيب سنت صحابه را هم مانند سنت نبى حجت دانسته اند .

به هر حال , به نظر اماميه , سنت به معنى جامع , يعنى سنت معصوم پيامبر اكرم ( ص ) و أئمه أطهار ( س ) حجت است . با اين بيان , أئمه اطهار ( ع )ناقل روايت يا محدث نيستند . بر پيامبر اكرم ( ص ) وحى مى شده است و ايشان اخبار مى كرده اند كه ذات بارى تعالى چنين فرموده است . در خصوص أئمه أطهار ( س ) بايد گفت كه وقتى مطلبى را نقل مى كنند , آن مطلب به طريقه الهام بر ايشان عرضه شده است و يدا بيد مسائل را ياد گرفته اند . روايتى از حضرت أميرالمؤمنين ( ع ) است كه مى فرمايد :[ ( علمنى رسول الله ( ص ) ألف باب من العلم و ينفتح لى من كل