اسم الکتاب : تاريخ تحليلي اسلام المؤلف : نصیری رضی، محمد الجزء : 1 صفحة : 140
سپاس گفت و به يگانگى او و رسالت حضرت محمد (صلى الله عليه وآله)
گواهى داد; همه را به حفظ قرآن، كه امانت بزرگ الهى است، سفارش كرد... پس
از تبيين مشروح فلسفه و هدف احكام، به قاطعيت و زحمات پيامبر (صلى الله
عليه وآله) در تقويت راه هدايت و سعادت مردم اشاره كرد. نقش مهم على (عليه
السلام) در دفاع از اسلام و پيامبراكرم (صلى الله عليه وآله) را يادآور شد و
در انتقاد از بىوفايى مردم فرمود: شما آنقدر صبر نكرديد كه بحران فروكش
كند و اندكى از مصيبت بگذرد. شتابان فتنه را دامن زديد، شعلههاى اخلال و
فساد را برافروختيد، احكام و سنن پيامبر (صلى الله عليه وآله) را ترك كرديد
و به اهل بيت و خانوادهاش ستم و خيانت روا داشتيد.
سرور بانوان جهان درباره فدك چنين استدلال كرد: اى پسر
ابوقحافه، آيا در قرآن است كه تو از پدرت ارث ببرى، ولى من از پدرم ارث
نبرم؟! لقد جئت شيئاً فريّاً . [1] آيا به عمد، كتاب خدا را ترك كرده،
احكام آسمانىاش را پشت سر مىاندازيد؟ خداوند مىفرمايد: و ورث سليمان
داود . [2] در داستان حضرت يحيى بن زكريا مىفرمايد: فهب لى من لدنك وليّاً
يرثنى ويرث من آل يعقوب ; [3] و نيز مىفرمايد: ان ترك خيراً الوصية
للوالدين والاقربين بالمعروف حقا على المتقين . [4] آيا خداوند متعال در
اين آيه همه مردم را بهطور عموم در نظر نگرفته، همه طبقات شامل اين آيات
نيستند؟ [5] آيا شما در تشخيص عموم و خصوص و دلالت آيات، از
[5] بايد توجّه داشت كه استدلال حضرت زهرا (عليها السلام) به آيات
ارث به اين خاطر بوده است كه برخى در اين زمينه مسأله ارث پيامبران را مطرح
كردند و در واقع نوعى بدعت در دين گذاشتند، حضرت زهرا (عليها السلام) در
اين خطبه به مسأله فدك از اين منظر مىپردازد وگرنه مسأله فدك ربطى به ارث
ندارد. براساس اسناد تاريخى، فدك دهكدهاى يهودىنشين در حجاز بوده است كه
چون بهوسيله نيروى نظامى و قواى قهريه فتح نشده بود ـ به حكم قرآن، سوره
حشر، آيه 59 ـ به مالكيت خاص رسولخدا (صلى الله عليه وآله) درآمد. پيامبر
(صلى الله عليه وآله) نيز، پس از مدتى آن را به حضرت زهرا (عليها السلام)
واگذار كرد و تا رحلت نبىاكرم (صلى الله عليه وآله) در اختيار فاطمه
(عليها السلام) بود. پس در اينجا مسأله ميراث و يا صدقه مطرح نيست مگر به
همان اندازه كه به موضوع سياست حاكم مربوط است. ابنابىالحديد معتزلى در
جلد 16، شرح نهجالبلاغه ، ص 284 با ظرافت همين نكته را مطرح مىكند
مىگويد از مدرس مدرسه غربى بغداد پرسيدم آيا فاطمه راست مىگفت؟ گفت، آرى،
گفتم: اگر راست مىگفت چرا فدك را بدو برنگرداندند؟ استاد با لبخند پاسخ
داد: لو اعطاها اليوم فدك بمجرد دعواها لجاءت اليه غداً و ادّعت لزوجها
الخلافه.... اگر آنروز فدك را به او مىداد. فردا خلافت شوهر خود را ادعا
مىكرد و او نمىتوانست سخن وى را نپذيرد. چه قبول كرده بود كه دختر
پيغمبر هرچه مىگويد راست است. (ر.ك: فدك در تاريخ ، شهيد صدر و زندگانى
فاطمهزهرا (عليها السلام) ، سيدجعفر شهيدى، صص120 ـ 97)
اسم الکتاب : تاريخ تحليلي اسلام المؤلف : نصیری رضی، محمد الجزء : 1 صفحة : 140