خلاصه مطالب

ولادت پيشواى بزرگ انسانها حضرت محمد (صلى الله عليه وآله) در هفدهم ربيع‌الاول با حوادثى شگرف همراه بود. در كنار مهربانى مادرش شخصيت‌هاى بزرگى چون عبدالمطلب، ابوطالب و فاطمه بنت‌اسد در حفظ و نگهدارى آن حضرت (صلى الله عليه وآله) كوشيدند.

‌ ناگوارى‌هاى دوران كودكى ونوجوانى را با بردبارى به پشت سر گذاشت و دوران جوانى را در كمال صداقت و پاكى طى نمود. در پيمان جوانمردى و نيكوكارى شركت كرد و در يك داورى خردمندانه، حجرالاسود را به‌جاى خويش نصب كرد.

‌ در 25 سالگى با خديجه (عليها السلام) ازدواج كرد و 27 سال از عمر خود را با او گذراند. خلوت‌انديشى از دوران جوانى در زندگى‌اش راه يافت و براى عبادت به كوه حرا مى‌رفت. در 40 سالگى رهبرى بشريت را به‌عهده گرفت و سه عنصر ‌علم، دين و انسان‌ را پايه بنيادين تمدن آرمانى خود قرار داد. پيش از اعلام آشكار منطق نيرومندش، به‌مدت سه سال همراه على (عليه السلام) و خديجه (عليها السلام) اوضاع و شرايط را ارزيابى كرد، دعوت آشكار خود را از خويشاوندان شروع نمود و فردسازى، سرلوحه اقدامات 13 ساله آن حضرت در مكّه بود.

‌ دنياطلب‌ها، مستكبران، پيروان كوركورانه از نياكان، بت‌پرستان و آنان كه انسانيت انسان را پاس نمى‌داشتند در مقابل او ايستاند. پيشنهاد ثروت كلان، پيشوايى قبيله و پادشاهى قوم در يك مرحله و استهزا، نسبت سحر و جنون، فحش‌هاى ركيك، شكنجه جسمى و روانى و... مرحله ديگرى از اقدامات آنها در مقابل شخصيت پيامبر (صلى الله عليه وآله) بود. تحريم استماع قرآن، هياهو و جنجال هنگام تلاوت آن، رواج اسطوره‌ها، افسانه‌ها، داستان‌هاى عوام‌پسند و... بخشى از اقدامات آنان در برابر بنيان فكرى نهضت ـ قرآن ـ بود.

‌ شكنجه‌هاى سخت، آزار و اذيت روحى و روانى حاميان و هواداران نهضت، انزواى سياسى و محاصره اقتصادى ابعادى ديگر از فعاليت‌هاى آنان را تشكيل مى‌داد.

‌ ابتكار الهى هجرت به مدينه ضمن نويد امنيت براى مسلمانان مكّه جنگ‌هاى خونين چندساله ميان اوس و خزرج را پايان داد. ساز و كار ساختن جامعه فراهم شد. مسجد به‌عنوان يك نهاد اجتماعى، مركز آموزش و پرورش مسلمانان و مظهر و تجلّى عملى پيوند دين و دانش بنيان‌گذارده شد و در كنار اخوت اسلامى، منشور وحدت ميان مسلمانان و لزوم پاى‌بندى قبايل مختلف به اصول و ارزش‌هاى اسلام به‌عنوان امت واحده اسلامى، پايه‌هاى تمدن اسلامى را استوار ساخت.

‌ يهوديان با آنكه منتظر ظهور پيامبرخدا حضرت محمد (صلى الله عليه وآله) بودند و حتى برخى از دانشمندان آنها براى انتظار و استقبال به مدينه هجرت كردند امّا اكثريت آنان به دلايل مختلف به مخالفت با آن حضرت (صلى الله عليه وآله) برخاستند، حتى پيمان عدم تعرض و همزيستى مسالمت‌آميز نتوانست دشمنى نژادپرستانه و لجاجت يهود بنى‌نضير، بنى‌قريظه، بنى‌قينقاع و... را پايان دهد.

‌ سياست به‌كارگيرى دين عليه دين بوسيله منافقين ـ كه دروغگويى، تظاهر به اصلاح، دورويى، لجاجت و... از مشخصات آنان بود ـ به اجرا در آمد. اتّحاد با اعراب بيابانى، توطئه‌چينى با همدستى با يهوديان، كارشكنى، شايعه‌پراكنى و بهره‌گيرى از هر وسيله‌اى براى دستيابى به هدف، نمونه‌هاى دشمنى آنان با پيامبر (صلى الله عليه وآله) بوده است.

‌ هرچند دشمنان و برخى دوستان ناآگاه، اسلام و پيامبرخدا (صلى الله عليه وآله) را چهره‌اى جنگ‌طلب و خونريز معرفى كرده‌اند، اما براساس پنج منبع مهم و مشهور تاريخى، 1298 ميانگين آمار كشته‌هاى تمامى 16 جنگى است كه دشمنانش بر او تحميل كردند.

‌ از ميان 185 نامه و ميثاق‌نامه پيامبراسلام (صلى الله عليه وآله) 68 نامه براى پادشاهان، بزرگان قبايل، راهبان و سران كشورها ارسال شده است كه در آنها دعوت به پرستش خداى يگانه، دعوت به برادرى و مهربانى، ايمان به اصول و ارزش‌هاى دين و اسلام مورد تأكيد و توصيه قرار گرفته است.

‌ در واپسين حج ـ سال دهم هجرت ـ به امر خداوند در حضور جمع كثيرى از مسلمانان جانشين خود را معرفى كرد.

پرسش‌ها

1. علل و انگيزه پيمان حلف‌الفضول را بنويسيد.

‌ 2. كارنامه اسلام در سيزده‌سال مكه را تحليل كنيد.

‌ 3. چرا محاصره در شعب‌ابوطالب بر محاصره در داخل مكه ترجيح داشت، توضيح دهيد.

‌ 4. دلايل دشمنى يهود با پيامبراسلام (صلى الله عليه وآله) را توضيح دهيد.

‌ 5‌. مراحل مختلف مبارزه با نهضت پيامبرخاتم (صلى الله عليه وآله) را بررسى كنيد.

‌ 6‌. دلايل پذيرش اسلام ازسوى مردم مدينه را تحليل كنيد.

‌ 7. بيش‌ترين دشمنان و مخالفان دعوت پيامبراسلام از چه طبقه‌اى بودند. چرا؟

‌ 8‌. به نظر شما مهم‌ترين علت عدم پذيرش اسلام از سوى مشركان چه بود. چرا؟

فعاليت‌هاى علمى

در موضوعات زير، با رعايت معيارهاى تحقيق، مقاله‌اى ارائه دهيد:

‌ 1. نقش على (عليه السلام) ، خديجه (عليها السلام) ، ابوطالب و جعفربن‌ابوطالب در دوران زندگى پيامبر (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 2. نقش ابوبكر و عمر در دوران زندگى پيامبر (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 3. ضرورت اخوت اسلامى در عصر حاضر;

‌ 4. دلايل و انگيزه‌هاى خديجه در ازدواج با پيامبرخدا (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 5‌. نقش زن مسلمان در صدر اسلام;

‌ 6‌. اهداف و عملكرد دستگاه تبشيرى مسيحيت در برابر جنگ‌هاى صدر اسلام;

‌ 7. نقش دلبستگى به دنيا در عدم پذيرش دين;

‌ 8‌. سرنوشت جريان نفاق و منافقان بعد از وفات پيامبر (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 9. شبهات برخى از نويسندگان درباره اخذ محتواى اسلام از كتب عهدين.

فعاليت‌هاى علمى

در موضوعات زير، با رعايت معيارهاى تحقيق، مقاله‌اى ارائه دهيد:

‌ 1. نقش على (عليه السلام) ، خديجه (عليها السلام) ، ابوطالب و جعفربن‌ابوطالب در دوران زندگى پيامبر (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 2. نقش ابوبكر و عمر در دوران زندگى پيامبر (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 3. ضرورت اخوت اسلامى در عصر حاضر;

‌ 4. دلايل و انگيزه‌هاى خديجه در ازدواج با پيامبرخدا (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 5‌. نقش زن مسلمان در صدر اسلام;

‌ 6‌. اهداف و عملكرد دستگاه تبشيرى مسيحيت در برابر جنگ‌هاى صدر اسلام;

‌ 7. نقش دلبستگى به دنيا در عدم پذيرش دين;

‌ 8‌. سرنوشت جريان نفاق و منافقان بعد از وفات پيامبر (صلى الله عليه وآله) ;

‌ 9. شبهات برخى از نويسندگان درباره اخذ محتواى اسلام از كتب عهدين.

منابع براى مطالعه بيش‌تر

1. پژوهشى در تاريخ پيامبر اسلام ، سيد ابوالحسن حسينى اديانى;

‌ 2. پيامبر از كودكى و نوجوانى تا حرا ، ميثاق امير فجر;

‌ 3. پيامبرى و حكومت ، جلال‌الدين فارسى;

‌ 4. تاريخ اسلام ، على اكبر فياض;

‌ 5‌. تاريخ تحليلى اسلام ، سيدجعفر شهيدى;

‌ 6‌. راه محمد (صلى الله عليه وآله) خاتم پيغمبران ، سيدرضا صدر;

‌ 7. سيرى در سيره نبوى ، مرتضى مطهرى;

‌ 8‌. فلسفه وحى و نبوت ، محمد محمدى رى شهرى;

‌ 9. نگرشى كوتاه به زندگى پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) ، مؤسسه در راه حق;

‌ 10. وحى و نبوت ، مرتضى مطهرى.

نقشه شماره 1

نقشه شماره 2

نقشه شماره 3