بهترين كارها، طريق اعتدال به دور از افراط و تفريط است.

افراط و تفريط در اين زمينه و در تمام زمينه ها اعم از مادي و معنوي در شرع مقدس مذموم است.

اما زاد و اعمال خارجيه او عبارت از فعل واجبات و ترك محرمات و مكروهات واتيان به مستحبات است كه از اين مجموعه تعبير به تقوا و پرهيز للّه مي شود و آخرين درجه تقوا پرهيز از ماسوي اللّه است و حاصل كلام اين كه هر يك از ترك محرمات و انجام واجبات به منزله زادي است كه هر يك را در منازل اخرويه احتياج افتد كه اگر همراه نداشته باشي مبتلا خواهي شد و پناه به خداوند از اين بلاي عظيم.

همسفران در حج

و اما همسفران در اين مسير، مؤمنان هستند كه به همت يكديگر و اتحاد قلوب اين منازل بعيده طي خواهد شد و به همين حقيقت اشاره در قرآن دارد :

( تَعَاوَنُوا عَلَي الْبِرِّ وَالتَّقْوَي )[1].

و يكديگر را بر انجام كارهاي خير و پرهيزكاري ياري نماييد.

استاد ما رضوان اللّه عليه مي فرمود : خيلي كارها از اتحاد قلوب ساخته گردد كه از متفرد بر نمي آيد، نسبت به اين مطلب اهتمام تام داشته باش كه همه مفاسد زير سر اختلاف قلوب است كه شرح آن طولاني است.

[1] مائده (5) : 2.