مؤمن ، مشرك ، كافر ، منافق .

مؤمن انسانى است كه باورهايش بر اساس حق و اعمالش پاك و همراه با نيت صادقانه و براى هميشه اهل نجات و سعادت است .

مشرك انسانى آلوده باطن است كه باورهايش شرك آلود و اعمالش ناخالص است ، و اگر توبه نكند براى هميشه دچار شقاوت و عذاب اليم است .

كافر موجودى است كه باورهايش بر اساس گمان باطل و خيال فاسد و اعمالش شيطانى و براى هميشه اگر به خدا رجوع نكند بدبخت و خوار و اهل آتش است .

و منافق آلوده قلبى است كه از نظر قرآن از مشرك و كافر بدتر و عذابش دردناك تر و منزلتش از همه ى موجودات پست تر است . ولى قرآن مجيد مى گويد اگر منافق توبه ى واقعى كند و مفاسد گذشته اش را اصلاح نمايد و به خدا تمسّك جويد و عبادتش را براى خدا خالصانه انجام دهد از گروه مؤمنان محسوب خواهد شد و به اجر عظيم خواهد رسيد .

( إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الاَْسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً ^ إِلاَّ الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَاعْتَصَمُوا بِاللّهِ وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلّهِ فَأُولئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ وَسَوْفَ يُؤْتِ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْراً عَظِيماً )[1] .

بى ترديد منافقين در گودترين و پست ترين جايى از آتش دوزخند ، و براى آنان ياورى نخواهى يافت ، مگر كسانى كه توبه كنند ، و ظاهر و باطن خود را اصلاح نمايند و به خدا تمسّك ورزند ، و عبادتشان را براى خدا خالص نمايند ، اينان در نتيجه با مؤمنان خواهند بود ، و خدا به زودى مؤمنان را پاداش بزرگ خواهد داد .

[1] نساء ( 4 ) : 145 ـ 146 .