1 ـ عقيده ى دانشمندان و حكماى الهى بر اين است كه همه ى فضايل نفسى چون مهرورزى ، فروتنى ، خشوع ، نيكوكارى ، گذشت و . . . مندرج در عفت است كه آيه ى شريفه ى ( خُذ العَفْو ) به اين حقيقت اشارت دارد .

2 ـ عنوان فضايل عقلى حكمت است ، و آن عبارت از آگاهى و بصيرت از قواعد زندگى سالم و دانستن واقعيات حيات و علم به حقوق فرد و جامعه و توجه به روابط انسانى متقابل است ، كه آيه ى شريفه در قسمت دوم آيه ( وَأْمُر بِالعُرْف ) به اين حقايق نظر دارد .

3 ـ تسلّط بر نفس در برابر قّوه ى غضبيه ، و حاكميت بر حالت خشم براى سالم ماندن ديگران از حملات اين ديو درونى كه نامش شجاعت است مندرج در ( اعرِض عَن الجاهِلين ) است . به همين خاطر مى گويند اين آيه جامع ترين آيه ى قرآن در بخش حسنات اخلاقى است و اگر فرد و خانواده و جامعه بر اساس واقعيات اين آيه عمل كند از شرّ دنيا و آخرت در امان خواهد ماند .

حضرت رضا (عليه السلام) در روايت بسيار مهمى مى فرمايد :

مؤمن ، مؤمن نيست مگر اين كه سه خصلت در او باشد : خصلتى از پروردگارش و روشى از پيامبرش و سنتى از ولىّ و رهبرش امام معصوم . اما از پروردگارش : خصلت پنهان داشتن سرّ و راز مردم در او باشد . خداى ( عزّ و جلّ ) مى فرمايد : « پروردگار داناى نهان است و اين نهان را براى احدى جز پيامبرى كه بپسندد آشكار نمى كند »[1] . و اما از پيامبرش : خصلت مداراى با مردم در او باشد ; خداى ( عزّ و جلّ ) پيامبرش را به مداراى با مردم فرمان داد و گفت : « ملازم عفو و گذشت باش و همه را به امور شايسته و پسنديده فرمان ده »[2] . و اما از ولى و رهبرش : صبر در راحت و رنج در او باشد ،

[1] جن ( 72 ) : 26 ـ 27 .

[2] اعراف [7] : 199 .