اسْتَبشَرُوا ، وَإذَا أساؤُوا اسْتَغفَرُوا ، وَإذَا أُعْطُوا شَكَرُوا ، وَإذَا ابْتُلُوا صَبَرُوا ، وَإذَا غَضِبُوا غَفَرُوا[1] .

امام باقر (عليه السلام) فرمود : از پيامبر درباره ى بهترين بندگان سؤال شد ، حضرت فرمود : كسانى اند كه چون كار نيكى انجام دهند خوشحال و شاد مى شوند ، و هنگامى كه كار زشتى از آنان سر زند از خدا طلب مغفرت مى كنند ، و زمانى كه نعمتى به آنان عطا شود سپاس مى گزارند ، و چون به بلا و آزمايشى مبتلا شوند صبر و شكيبايى مىورزند ، و هنگامى كه از كسى به خشم آيند گذشت مى كنند .

آرى ، يكى از نشانه هاى بندگان حق اين است كه چون كار نيكى مانند عبادت و خدمت به خلق و به كارگيرى حسنات از آنان صادر مى شود خوشحال مى گردند ; و خوشحالى آنان به خاطر اين است كه خداى مهربان توفيق انجام نيكى ها را رفيق راهشان كرد و شادمان از اينند كه جسم و جان و وقت را براى خدا هزينه كرده اند .

ولى آلودگان به رذايل اخلاقى به اختيار خود و براى خدا به عبادت قيام نمى كنند ; عبادات آنان به خاطر اهدافى پليد و براى خودنمايى است و چون خود را در ميان اهل ايمان مى بينند به اجبار و زور باطنى به گردونه ى عبادت درمى آيند و در حال عبادت هم از اين كه ناچار به عبادت شده اند ناراحتند و عبادت را از روى بى ميلى و كسالت انجام مى دهند ; چنان كه قرآن درباره ى منافقان فرموده :

( إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلاَةِ قَامُوا كُسَالى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلاً )[2] .

[1] اصول كافى: 2 / 240، باب المؤمن وعلاماته، حديث 31; امالى صدوق: 10، المجلس الثالث، حديث 4.

[2] نساء ( 4 ) : 142 .