درس سى و دوم‌ [1] تدبّر در قرآن‌

در تفسير آيات قرآن، همانند مسائل فقهيّه، اختلاف اقوال زياد است.

مفسّران بزرگ روى حجيّت ظواهر و معانى ظاهر قرآن بسيار تكيه مى‌كنند؛ ولى با اين حال در ظهور يك آيه در فلان مطلب و معنا، اختلاف دارند؛ به عنوان مثال در مجمع البيان نسبت به برخى آيات، تا ده قول مختلف نقل مى‌شود و اين يكى از مؤيّدات قوى براى سفارشات لزوم تدبّر در قرآن است. [2]

بايد در آيات قرآن بسيار تدبّر كنيم تا بتوانيم به اندازه فهم خود از آن استفاده كنيم. اين درست نيست كه آيات قرآن به طور سطحى مورد بررسى قرار گيرد. نتيجه همين ساده‌انگارى و سطحى‌نگرى است كه موجب فهم نادرست از قرآن مى‌شود.

به عنوان مثال، بعضى به اشتباه، در مورد آيه تطهير مى‌گويند: به دليل اين‌كه‌

[1]. اين درس در جلسه «پانصد و نود و دوم» و «چهار صد و سوم» درس خارج اصول معظم له ايراد شده است.

[2]. قَالَ ابو عَبْدِ اللَّهِ (ع): لِلْقُرْآنِ تَأْوِيلٌ يَجْرِى كَمَا يَجْرِى اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ وَ كَمَا تَجْرِى الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ فَإِذَا جَاءَ تَأْوِيلُ شَىْ‌ءٍ مِنْهُ وَقَعَ فَمِنْهُ مَا قَدْ جَاءَ وَ مِنْهُ مَا يَجِى‌ء. (بحار الأنوار، ج 23، باب 4، ص، 76) قرآن داراى تأويلهايى است كه مانند شب و روز و حركت خورشيد و ماه در حال جريان است، وقتى زمان هريك از آنها فرابرسد، اتفاق خواهد افتاد كه برخى از آنها به وقوع پيوسته و برخى در آينده به وقوع خواهد پيوست.