وزن كمتر شده باشد و اگر مسأله بر عكس شود يعنى مقدار جنس افزايش يابد ولى قيمت اضافه نشود، خمس به مقدار اضافى تعلّق نمى‌گيرد.

سؤال 768: آيا تخميس سرمايه بايد از آغاز كسب باشد يا بعد از گذشتن سال؟

جواب: اگر سرمايه از درآمد همان سالى است كه مى‌خواهد در آن تجارت و كسب كند، ملاك آخر سال خمسى است و اگر مى‌خواهد درآمد سالهاى قبل را به عنوان سرمايه كسب قرار دهد، بايد در آغاز كسب آن را تخميس كند.

سؤال 769: شخصى لوازم زندگى خود را با وجود احتياجى كه به آنها داشته فروخته تا سرمايه كسب قرار دهد، آيا تا زمانى كه مثل آنها را خريدارى نكرده، به اين سرمايه خمس تعلّق مى‌گيرد؟

جواب: در فرض سؤال، اگر لوازم زندگى را از درآمد سال يا مال غير مخمس خريدارى كرده، مازاد بر قيمت خريد لوازم زندگى كه جزء سرمايه شده، متعلّق خمس است.

سؤال 770: اشخاصى كه سرمايه كسب آنها غير مخمس بوده و از درآمد آن لوازم زندگى مورد نياز خود را خريدارى كرده‌اند، آيا به اين لوازم زندگى نيز خمس تعلق مى‌گيرد؟

جواب: در فرض سؤال، بايد خمس سرمايه و آنچه از درآمد اين سرمايه خريده شده به قيمت فعلى بپردازند.

سؤال 771: اين جانب بعد از چند سال كار در يك كارخانه، خود را بازخريد كردم و مبلغى را كه به عنوان بازخريد گرفتم، آن را به عنوان مضاربه به كسى داده‌ام و با سود آن امرار معاش مى‌كنم و راه ديگرى براى تأمين معاش ندارم، آيا بايد خمس مبلغ بازخريد را بدهم؟

جواب: در فرض سؤال كه مبلغ مزبور تنها به مقدارى است كه معاش شما را تأمين مى‌كند، خمس ندارد.

تلف و جبران سرمايه‌

سؤال 772: از سرمايه كسب اين جانب مصرف مؤونه زندگى‌ام شده است، آيا مى‌توانم در همين سال خمسى اگر منفعتى بدستم آيد آن را جبران كنم؟