اسم الکتاب : رساله توضيح المسائل - ط امير العلم المؤلف : فاضل لنكرانى، محمد الجزء : 1 صفحة : 300
2-
معدن
مسأله
1207: اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، زغال سنگ، فيروزه، عقيق،
زاج، نمك و هر چيزى كه بر آن عنوان معدن، صدق كند، چيزى به دست آورده شود، چنانچه
به مقدار نصاب رسيده باشد، بايد خمس آن داده شود.
مسأله
1208: نصاب معدن (15) مثقال طلا مىباشد، اگر مقدار معدن استخراج شده به
مقدار مذكور برسد مستحب است خمس آن را بدهد هرچند اگر مخارج آن را كسر كند از حد
نصاب كمتر شود. و اگر مقدار معدن استخراج شده بعد از كسر مخارجى كه صرف آن شده به
حد نصاب مذكور برسد واجب است خمس آن را بدهد.
مسأله
1209: آنچه را كه از معدن استفاده شده است چنانچه به حد نصاب نرسد در
صورتى كه از مخارج ساليانه زياد بيايد خمس آن واجب است.
مسأله
1210: گچ و آهك و گل سر شور و گل سرخ بنابر احتياط واجب از معدن به حساب
مىآيد و خمس دارد.
مسأله
1211: كسى كه از معدن چيزى به دست مىآورد، بايد خمس آن را بدهد چه معدن
روى زمين باشد يا زير آن، در زمينى باشد كه ملك است يا در جايى كه مالك ندارد.
مسأله
1212: اگر شك كند كه آنچه را خارج نموده است به حد نصاب رسيده است يا خير،
احتياط واجب آن است كه امتحان نمايد يعنى از راه وزن كردن يا راههاى ديگر قيمت آن
را معلوم نمايد.
مسأله
1213: اگر چند نفرى چيزى از معدن بيرون آورند، چنانچه سهم هر كدام آنها به
15 مثقال طلا برسد بايد خمس آن را بدهند.
مسأله
1214: اگر معدنى را كه در ملك ديگرى است بدون اذن صاحب آن استخراج كنند
آنچه از آن بدست مىآيد مال صاحب ملك است و چون صاحب ملك براى بيرون آوردن آن خرجى
نكرده، بايد خمس تمام آنچه را كه از معدن بيرون آمده بدهد.
مسأله
1215: اجير گرفتن براى اخراج معدن جايز است و اجارهكننده، مالك معدن
مىشود در صورتى كه اجير به نحو خاص باشد يعنى جميع منافع او يا منفعت مخصوصه
اسم الکتاب : رساله توضيح المسائل - ط امير العلم المؤلف : فاضل لنكرانى، محمد الجزء : 1 صفحة : 300