است، و نيز مالى را كه به كسى مى‌بخشد يا جايزه مى‌دهد در صورتى كه از شأن او زياد نباشد از مخارج ساليانه حساب مى‌شود.

مسأله 1189: اگر انسان نتواند يك جا جهيزيّه دختر را تهيه كند و مجبور باشد كه هر سال مقدارى از آن را تهيه نمايد و يا در شهرى باشد كه معمولًا هر سال مقدارى از جهيزيّه دختر را تهيه مى‌كنند و تهيه آن مورد حاجت باشد چنانچه در بين سال از منافع آن سال جهيزيّه بخرد خمس آن را لازم نيست بدهد و همين طور اگر براى تهيه جهيزيه مجبور باشد پول پس‌انداز كند.

مسأله 1190: مالى را كه خرج سفر حج و زيارتهاى ديگر مى‌كند اگر مانند مركب سوارى باشد كه عين آن باقى است و از منفعت آن استفاده شده، از مخارج سالى حساب مى‌شود كه در آن سال شروع به مسافرت كرده اگر چه سفر او تا مقدارى از سال بعد طول بكشد، ولى اگر مثل خوراكى‌ها از بين رفتنى باشد بايد خمس مقدارى را كه سر سال خمسى باقى مانده بدهد.

مسأله 1191: كسى كه از كسب و تجارت فايده‌اى برده اگر مال ديگرى هم دارد كه خمس آن واجب نيست مى‌تواند مخارج سال خود را فقط از فايده كسب حساب كند.

مسأله 1192: اگر از منفعت كسب، آذوقه‌اى كه براى مصرف سالش خريده در آخر سال زياد بيايد بايد خمس آن را بدهد، و چنانچه بخواهد قيمت آن را بدهد در صورتى كه قيمتش از وقتى كه خريده زياد شده باشد بايد قيمت آخر سال را حساب كند.

مسأله 1193: اگر از درآمد سال و منفعت كسب (بدون پرداخت خمس) وسيله‌اى كه مورد نياز اوست بخرد و استفاده كند و در همان سال احتياجش برطرف شود و تا آخر سال خمسى بماند واجب است خمس آن را بدهد. و اگر احتياجش به اين وسيله در سال‌هاى برطرف شود (يعنى در طول سال خريد به آن احتياج داشته) لازم نيست خمس آن را بدهد. زيور آلات زنانه هم همين حكم را دارد يعنى اگر سال پس از خريد ديگر به آن نياز نداشته باشد يا وقت زينت آنها گذشته باشد لازم نيست خمس آن را بدهد.

مسأله 1194: اگر در يك سال منفعتى نبرد نمى‌تواند مخارج آن سال را از منفعتى كه در سال بعد ميبرد كسر نمايد.