فرع دوم: اثبات زنا با شهادت چهار مرد عادل‌

اگر چهار مرد عادل به وقوع زنا شهادت دهند، بدون هيچ شبهه‌اى زنا ثابت مى‌شود. دليل آن آيات و رواياتى است كه به برخى از آن‌ها اشاره مى‌شود.

وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُواْ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَآءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمنِينَ جَلْدَةً وَ لَاتَقْبَلُواْ لَهُمْ شَهدَةً أَبَدًا وَ أُوْللِكَ هُمُ الْفسِقُونَ‌ [1] كسانى كه به زنان عفيف و پاكدامن نسبت زنا مى‌دهند و چهار شاهد بر اثبات آن نمى‌آورند، بايد به آنان حدّ قذف، يعنى هشتاد تازيانه زده شود- قذف از گناهان موجب فسق است- لذا، شهادت آنان پذيرفته نمى‌شود؛ زيرا، فاسق هستند؛ مگر آن افرادى كه پس از قذف توبه كنند.

هر چند اين آيه در مورد قذف وارد شده، ولى از آن استفاده مى‌شود كه اگر چهار مرد عادل (اربعة شهداء) شهادت به تحقّق زنا بدهند، ديگر رمى و قذف نخواهد بود و حدّ قذف منتفى مى‌شود. در ادامه‌ى آيه مى‌فرمايد:

وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَ جَهُمْ وَ لَمْ يَكُن لَّهُمْ شُهَدَآءُ إِلَّآ أَنفُسُهُمْ ... لَّوْلَا جَآءُو عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَآءَ فَإِذْ لَمْ يَأْتُواْ بِالشُّهَدَآءِ فَأُوْللِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكذِبُونَ‌ مردانى كه به همسرانشان نسبت زنا مى‌دهند و گواه و شاهدى بر آن غير از خودشان ندارند ...- آيات كيفيّت لعان را مطرح تا به اين‌جا مى‌رسد- چرا چهار شاهد نياوردند؟ ....

از بيان آيه استفاده مى‌شود كه اگر چهار شاهد وجود داشته باشد، مسأله تمام، و مشكل حلّ مى‌شود. اين آيات، مهم‌ترين آياتى است كه در باب زنا بر چهار شاهد عادل دلالت دارد. در سوره‌ى نور ابتدا به بيان حدّ مرد و زن زناكار پرداخته، پس از آن، مسأله قذف و لعان را پيش مى‌آورد؛ ارتباط آيات و تناسب، دلالت بر اثبات زنا به چهار شاهد عادل و

[1]. سوره‌ى نور، 4.