همچنين بر الاقرب فالاقرب واجب است. [1]
قانون مدنى ايران هم در اين باره چنين مىگويد:
نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر يا عدم قدرت او
به انفاق، به عهده اجداد پدرى است با رعايت الاقرب فالاقرب. در صورت نبودن پدر و
اجداد پدرى و يا عدم قدرت آنها، نفقه بر عهده مادر است. هرگاه مادر هم زنده و يا
قادر به انفاق نباشد با رعايت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادرى و جدات
پدرى واجب النفقه است و اگر چند نفر از اجداد و جدات مزبور از حيث درجه اقربيت
مساوى باشند، نفقه را بايد به حصه مساوى تأديه كنند.
اكنون اين پرسش مطرح است كه هرگاه پدر يا مادر تغيير جنسيت
دهند، اين امر چه تأثيرى در نفقه فرزندان دارد. به عبارت ديگر، آيا پدر يا مادر پس
از تغيير جنسيت، هم چنان موظف به پرداخت نفقه فرزندان خويش هستند، يا وجوب نفقه
ساقط مىگردد؟ پاسخ را در ضمن دو گفتار زير مورد بررسى قرار مىدهيم:
گفتار اول: تغيير جنسيت پدر و مسأله نفقه فرزندان
نفقه يا تأمين مخارج فرزندان در وهله اول به عهده پدر است.
حال چنانچه وى، جنسيت خويش را تغيير دهد و به زن تبديل شود، آيا زن فعلى هم چنان
موظف به پرداخت نفقه هست يا نه؟ دو احتمال زير قابل بررسى است:
احتمال اول:
تغيير جنسيت پدر به زن، باعث سقوط تمام تكاليفى است كه براى جنسيت سابق وضع شده
است. بر اين اساس، الزام به نفقه با تغيير جنسيت پدر به طور كلى از بين مىرود.
دليل: در
توضيح احتمال فوق مىتوان گفت: وجوب نفقه از تكاليف «پدر» است و پدر كسى است كه
داراى صفت «رُجوليت» (مردى) باشد و هرگاه پدر تغيير جنسيت دهد و به زن تبديل شود
از صفت «رجوليت» خارج مىشود. بنابراين، هرگاه صفت رجوليت وجود نداشت و يا به هر
علتى، از جمله با تغيير جنسيت از بين رفت، الزام به
[1]. روحالله
خمينى، تحرير الوسيله، كتاب النكاح، القول فى نفقة الاقارب، مسأله 12.