مقدمه‌

حمد و سپاس خداوندى را كه هستى از او معنا گرفت و درود بى‌پايان بر پيامبران الهى كه با شريعت‌شان عقل را يارى داده و به دستگيرى بشر پرداختند؛ به‌ويژه بر خاتم رسولان محمّد بن عبداللَّه و خاندان گرامى‌اش عليهم السلام كه تكميل دين و تتميم نعمت هدايت به آنان محقّق شد.

به اميد آن روز كه هدايتشان بر عرصه‌ى گيتى سايه گسترده و حكومت عدل جهانى مهدى‌ «عجل اللَّه تعالى فرجه الشريف» كه موعود همه انبياست، عالم را فرا گيرد.

ميدان علم را گستره‌اى است بى‌پايان كه تلاش انديشمندان پيشين اگرچه به كمك آيندگان آمده، ولى هرگز آنان را بى‌نياز نكرده است. و در اين ميان، علم فقه از گستره خاصى برخوردار است؛ زيرا، هيچ واقعه و عملى از اعمال مربوط به بشر نيست مگر آن‌كه محكوم به حكمى از احكام الهى است و چه بسا پيشينيان از بيان حكم برخى از آن‌ها غفلت ورزيده، و يا در بيان آن به خطا رفته، و يا از وقايعى است كه پيشينه‌اى نداشته؛ از اين رو، بر عهده‌ى فقيهان هر عصر است كه افزون بر بررسى فتاواى گذشتگان، احكام موضوعات مربوط به زمان خود را تبيين نمايند؛ و در اين راستا، آن‌چه به كار فقيه مى‌آيد، بهره‌گيرى از اصول و كليّاتى است كه در دين مبين اسلام‌