بيان و بررسى اقوال در نزاع دوم/ اقوال در مسئله‌

الف: نزاع عام است.

يعنى محروميّت، شامل همه‌ى زوجه‌ها (داراى فرزند و بدون فرزند از زوج) مى‌شود؛ از ميان قائلين به اين قول مى‌توان به شخصيّت‌هاى زير اشاره نمود:

- مرحوم شيخ مفيد (رحمه الله) در كتاب «المقنعة»؛

متن عبارت ايشانچنين است:

«و لا ترث الزوجة شيئا مما يخلفه الزوج من الرباع و تعطى قيمة الخشب و الطوب و البناء و الآلات فيه و هذا هو منصوص عليه عن نبى الهدى عليه و آله السلام و عن الأئمة من عترتهو الرباع هى الدور و المساكن دون البساتين و الضياع» [1] زوجه از چيزى از زمين كه زوج از خود باقى مى‌گذارد ارث نمى‌برد و به او قيمت چوب و آجر و بناء و آلات در زمين را مى‌دهند؛ اين همان نظر تصريح شده از پيامبر هدايت (ص)- كه بر او و خاندانش درود باد- و نظر ائمه طاهرين (ع) از عترت پيامبر است و رباع همان خانه‌ها و مسكن‌ها غير از باغ‌ها و بوستان‌ها و مزارع است.

تحقيقات محمدحسن دانش، بررسى آخرين و برترين آراء و نظريه ها پيرامون ارث زوجه از زمين، 1جلد، مركز فقهى ائمه اطهار(ع) - قم، چاپ: الاول، 1390ه.ش.

مرحوم سيّد مرتضى (رحمه الله) در كتاب «الانتصار فى انفرادات الامامية»؛

متن عبارت ايشانچنين است:

«و ممّا انفردت به الامامية انّ الزوجة لا ترث من رباع المتوفى شيئاً بل تعطى قيمة حقّها من البناء و الالات دون قيمة العراص، ... و ان الرباع و ان لم تسلّم الى الزوجات فقيمتها محسوبة لها.» [2]

از مسائل اختصاصى اماميّه اين است كه زوجه از نفس زمين زوج متوفا ارث نمى‌برد بلكه بايد حقش را از قيمت بناء و آلات پرداخت نمايند يعنى با قطع نظر از قيمت زمين، زوجه فقط از قيمت آلات و بناء ارث مى‌برد ... و اينكه رباع (زمين خانه مسكونى) اگر چه از عين آن به زوجات داده نمى‌شود لكن بايد از قيمتشان براى او

محسوب نموده و به او پرداخت كنند.

-

[1]. ر. ك. به: المقنعة، شيخ مفيد (رحمه الله)؛، ص: 687

[2]. ر. ك. به: الانتصار فى انفرادات الامامية، ص: 585 مسألة 319 إرث الزوجة من رباع المتوفى.