ديگرى در مسئله وجود دارد يا خير؟

همه، از جمله سؤالاتى شمرده مى‌شوند، كه مقتضى است پاسخ مناسبى به آن‌هاداده شود، زيرا، در نتيجه‌ى بحث، تأثير مهم و بسزايى دارد.

به هر روى، شايسته است ابتداء به بيان و بررسى اقوالفقهاءالبته غير از قول ابن جنيد (رحمه الله) و قاضى نعمان (رحمه الله)- در نزاع اول پرداخته شود؛ كه پس از تفحص در اقوال، در اين زمينه به چهار قول اساسى بر مى‌خوريم.

بيان و بررسى اقوال چهارگانه در نزاع اول‌

الف: نظر مشهور

اين نظريه، كه اولين قول در مسئلهو فتواى مشهور فقهاى شيعه است حاوى سه نكته زير است؛ ايشان قائلندكه زوجه:

- اولًا: از عين و قيمت «زمين» مطلقاً [1] ارث نمى‌برد؛

- ثانياً: از عين «آلات و ابنيه» ارث نمى‌برد ولى از قيمتآن‌ها ارث مى‌برد؛

- ثالثاً: از عين و قيمت «ساير اموال» ارث مى‌برد.

مرحوم زين الدين عاملى معروف به شهيد ثانى (رحمه الله) در كتاب‌ «رسائل» در دو موضع، اين بحث را مطرح كرده و ديگران همچون مرحوم سبزوارى (رحمه الله) در كتاب‌ «كفاية الاحكام» عيناً مطالب خود را، از ايشان اخذ و نقل كرده‌اند.

مرحوم شهيد ثانى (رحمه الله) در كتاب ياد شده، ادّعا مى‌فرمايند كه: «اين نظر را بسيارى از متقدّمين و متأخّرين دارند»؛ ايشان از ميان هر دو طائفه از فقهاى متقدّم و متأخّر به شخصيّت‌هاى گرانقدرى اشاره مى‌نمايند كه ذيلًا به نام آن‌ها اشاره مى‌گردد:

\* طائفه‌ى متقدّمين: كه در ميان آن‌ها شخصيّت‌هاى پر عظمتيوجود دارند، همانند:

أ. مرحوم شيخ طوسى 1 در كتاب «النهاية فى مجرد الفقه و الفتاوى»؛

[1]. يعنى چه زمين خالى باشد چه داراى بنا و يا چه مزروعى باشد و يا چه غير مزروعى ..