كاوشى در فهم معناى حديث

مطالب فوق ما را بر آن مى دارد كه منظور از حديث«انّ الميّت يعذب...» ـ اگرسند آن صحيح باشد ـ غير آن چيزى است كه ظاهر آن مى رساند. به عقيده ما اين حديث، همراه با قرائنى بوده كه در هنگام نقل آن از بين رفته است و به همين جهت برخى گمان برده اند كه مطابق اين حديث، گريه بر ميّت حرام است، درحاليكه از لبّ معناى آن غفلت ورزيده اند.

در كتاب صحيح مسلم به نقل از هشام ابن عروة و او از پدرش آمده است:«در نزد عايشه از قول فرزند عمر اين روايت نقل شد كه: «الميّت يعذّب ببكاء» عايشه گفت: خدا پدر عبدالرحمن را بيامرزد، چيزى شنيده است، امّا به درستى آن را به خاطر نسپرده است.]حقيقت آن است كه [وقتى جنازه فردى يهودى از كنار رسول خدا عبور داده شد و بر او گريه مى كردند، پيامبر فرمود: شما بر او گريانيد، حال آنكه او در عذاب است».[1]

ابوداود در كتاب سنن خود، به نقل از عروة و او از عبداللّه ابن عمر آورده است: جمله«ان الميّت ليعذّب ببكاء اهله عليه»، از رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم)است. وقتى ماجرا به عايشه رسيد گفت: وقتى پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)از كنار قبر فردى يهودى مى گذشتند، فرمودند:«صاحب اين قبر معذّب است، در حاليكه بستگانش بر او مى گريند» سپس اين آيه را قرائت كردند:

(وَ لاتَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ اُخْرى ).[2]